του Κώστα Μποτόπουλου
Οι δεύτερες εκλογές της κρίσης θα μπορούσαν να συνοψιστούν σε μία φράση: πήραμε μια προσωρινή ανάσα.
Το αν η ανάσα αυτή θα γίνει μονιμότερη, το πώς θα τη δυναμώσουν, εάν τη δυναμώσουν οι ευρωπαίοι εταίροι μας και το πόσο ανηφορικός θα είναι ο ...
σίγουρα ανηφορικός δρόμος της νέας κυβέρνησης είναι τα ερωτήματα της «λογικής ελπίδας»: ξέρουμε ότι πιθανότερες είναι οι δυσάρεστες απαντήσεις αλλά δεν μπορούμε, και δεν πρέπει, να ζήσουμε χωρίς να προσπαθήσουμε για τις καλύτερες δυνατές.
Στο καθαρά θεσμικό επίπεδο, τα βασικά συμπεράσματα είναι λίγο ώς πολύ δεδομένα: η παγίωση ενός εντελώς νέου κομματικού τοπίου, η αναντιστοιχία του εκλογικού συστήματος και του πολιτικού προσωπικού με τις κοινωνικές επιδιώξεις, η σμίκρυνση – χρονική και ψυχολογική – του εκλογικού κύκλου, αφού η φθορά αποδεικνύεται τέτοια στην εποχή του Μνημονίου, κάνει την παραμονή στην εξουσία να μοιάζει σχεδόν αδύνατη για όποιον την ασκεί.
Θα ήθελα ωστόσο να μην περνούσαν απαρατήρητα και τρία λιγότερο προφανή στοιχεία:
1Η περίφημη «πολιτικά παθιασμένη» Ελλάδα δεν υπάρχει πια. Δεν είναι μόνο η αποχή ρεκόρ στις εκλογές εκείνες ακριβώς που όλοι χαρακτήριζαν «κρισιμότερες από τη μεταπολίτευση» αλλά, κυρίως, το γεγονός ότι η αποχή μεγάλωσε κι άλλο, και μάλιστα αρκετά, στην αναμέτρηση του Ιουνίου σε σχέση με εκείνη του Μαΐου.
Η εικόνα συμπληρώνεται από τον πολλαπλασιασμό των μορφών απάθειας (δυστυχώς και εμπάθειας), τη ρήξη των νέων όχι μόνο με τα παραδοσιακά σχήματα αλλά και με την ίδια την ιδέα της πολιτικής, τη ραγδαία συρρίκνωση του κομματικού εθελοντισμού και τη μεγάλη αποδοχή της «πολιτικής έξω από την πολιτική» που κόμισε ο ΣΥΡΙΖΑ διά της αναγωγής ως ύψιστης πολιτικής χειρονομίας της μη ανάληψης ευθύνης.
Από «έθνος ανάδελφον» μετατρεπόμαστε, με καίρια φυσικά ευθύνη του ανθιστάμενου στην προσαρμογή πολιτικού συστήματος, σε «έθνος απολίτικον».
2 Η εξίσου περίφημη «επανασυζήτηση» ή όπως αλλιώς την πούμε του Μνημονίου όχι μόνο αποδείχτηκε εφικτή αλλά υφίσταται ήδη ως δυνατότητα στα χείλη και της «άλλης πλευράς» – των εταίρων μας που βεβαίως ανέμεναν το εκλογικό αποτέλεσμα, και μάλιστα ένα τέτοιου είδους αποτέλεσμα, για να την εκφράσουν.
Από τη «νέα αναθεώρηση» της κ. Λαγκάρντ (που, όχι, δεν μετακόμισε ακόμη στη Νιγηρία) ώς το «ανοιχτό ενδεχόμενο να δοθεί χρόνος» (αλλά όχι μόνο, μαντεύει κανείς πίσω από τις γραμμές) του κ. Βεστερβέλε, περνώντας από τη «νέα διαβούλευση για το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα» του κ. Γιούνκερ (που τελικά φεύγει από την ηγεσία του Eurogroup όσο η Ελλάδα από την ευρωζώνη ή από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα) ή τον «μη αποκλεισμό αναπροσαρμογής των όρων διάσωσης» του κ. Γκουρία (που μπορεί να μιλά έτσι, γιατί ο οργανισμός του οποίου προΐσταται, ο ΟΟΣΑ, δεν ανήκει στους δανειστές), κάθε άλλο έλειψαν, την επαύριον κιόλας των εκλογών, οι φωνές προς αυτήν την κατεύθυνση.
Κάτι που, αντίθετα από ό,τι θα ήθελαν να ελπίζουν πολλοί, φορτώνει με ακόμα μεγαλύτερο βάρος και ευθύνη τη νέα κυβέρνηση, η οποία πρέπει τάχιστα να σκεφτεί, να προτείνει και να πείσει.
3 Οι ελαφρώς ξεχασμένες τον τελευταίο καιρό στην Ελλάδα αγορές αντέδρασαν θετικά στις εξελίξεις, δεν χαρίζουν όμως διόλου χρόνο.
Ο πιο ευαίσθητος δείκτης των αλλαγών οικονομικού κλίματος, ο δείκτης των Χρηματιστηρίων, μας το είπε κι αυτός από την πρώτη μέρα καθαρά: η Ελλάδα δεν θα πιεστεί άμεσα, αλλά αν η ηγεσία της δεν πάρει αποφάσεις και δεν ανοίξει δρόμους που θα αποφορτίσουν την κατάσταση και στην Ισπανία και την Ιταλία, η τανάλια θα την ξανακλείσει στις δαγκάνες της.
Θυμίζει εύθραυστη εκεχειρία, αλλά ήταν μάλλον το καλύτερο που μπορούσαμε να πετύχουμε. Ωσπου, αλλά και με μόνη δυνατότητα, να αρχίσουμε να παράγουμε αποτελέσματα.
Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. www.botopoulos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου