Το όνομά της Μύρτις. Ενα απο τα πολλά θύματα του τυφοειδούς πυρετού που αφάνισε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Αθήνας στο τέλος του 5ου αι. π.Χ. και μαζί τον σπουδαίο αθηναίο πολιτικό Περικλή. Ηταν μόλις 11 ετών όταν έχασε τη ζωή της και τάφηκε βιαστικά σε έναν ομαδικό τάφο μαζί με ακόμη 150 ανθρώπους. Το κρανίο της, που διατηρήθηκε σε άριστη κατάσταση, αποκαλύπτει το πρόσωπό της. Και γίνεται το πρώτο παιδί που ανακτά τη φυσιογνωμία του με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, ενώ μας φέρνει πιο κοντά στην εικόνα των κατοίκων της αρχαίας Αθήνας.
«Πρόκειται για ένα κορίτσι περίπου 11 ετών και το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι είχε ορθοδοντικό πρόβλημα: λόγω της συνύπαρξης παιδικών και μονίμων δοντιών δημιουργούνταν συνωστισμός στην άνω γνάθο και οι κυνόδοντες ήταν εκτός τόξου», λέει στα «ΝΕΑ» ο ....
.... επίκουρος καθηγητής Ορθοδοντικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μανώλης Παπαγρηγοράκης, που είναι και η ψυχή της διεπιστημονικής ιδέας της ανασύστασης του προσώπου της Μύρτιδος, η οποία έγινε από όλους τους συντελεστές αφιλοκερδώς και παρουσιάστηκε χθες σε εκδήλωση στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης. «Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για κάτι χαρακτηριστικό που να τη διαφοροποιεί από ένα παιδί της ηλκίας του», εξηγεί.
Πόσο κοντά στην πραγματικότητα είναι όμως το πρόσωπο που ζωντάνεψε πάνω στο αρχαίο κρανίο; «Επειδή το κρανίο είναι ανέπαφο και έχει την κάτω γνάθο και όλα τα δόντια, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι είμαστε πολύ κοντά στην πραγματική της μορφή», υποστηρίζει ο κ. Παπαγρηγοράκης. «Ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να αναπλασθούν τα αυτιά και η μύτη, για την οποία στηριχθήκαμε στο σχήμα της ρινικής κοιλότητας. Οσο δε για τα χρώματα που επιλέξαμε, βασιστήκαμε σε εκείνα των ανθρώπων της εποχής. Για να βρούμε τα αυθεντικά θα έπρεπε να γίνει ανάλυση του DΝΑ της, διαδικασία ιδαιτέρως κοστοβόρα».
Τι μαθαίνουμε λοιπόν για τον αρχαίο ελλη νικό κόσμο βλέποντας την Μύρτιν; «Δεν έχουμε αλλάξει σχεδόν καθόλου εδώ και 4.000
χρόνια στην περιοχή του σπλαγχνικού κρανίου (σ.σ. πρόσωπο), έχει όμως αλλάξει ο προσανατολισμός της ανάπτυξης του εγκεφαλικού κρανίου. Οσο περνούν τα χρόνια δηλαδή το κρανίο μας έρχεται πιο μπροστά, ενώ το πρόσωπό μας μικραίνει. Πρέπει όμως να διευκρινίσουμε πως δεν γνωρίζουμε αν η Μύρτις ήταν Αθηναία, μπορεί να ήταν και δούλη από άλλη περιοχή, οπότε έχουμε μπροστά μας μια νεαρή κάτοικο της Αθήνας, όχι μία μετά βεβαιότητος Αθηναία». Το κρανίο της Μύρτιδος δεν επελέγη τυχαία μεταξύ οκτώ παιδικών κρανίων. Ηταν το καλύτερα διατηρημένο, χωρίς oστικές απώλειες, και επιπλέον είχε ατόφια την κάτω γνάθο και όλα τα δόντια. Το φύλο της μαρτυράται από το πιγούνι της, που δεν είναι τόσο έντονο όσο των αγοριών, τα «μαλακά» τόξα στην περιοχή των φρυδιών και τη διάμετρο των κυνοδόντων της που είναι μικρότερος σε σχέση με τον αγοριών. Οσο για την ηλικία της; «Μίλησαν» η ανατολή των μόνιμων δοντιών και η μορφολογία των ακρορριζίων τους.
Ποια ήταν όμως πραγματικά η Μύρτις; «Ενα από τα χιλιάδες ανώνυμα θύματα του φοβερού λοιμού που έπληξε την Αθήνα στις αρχές του Πελοποννησιακού Πολέμου», επισημαίνει η αρχαιολόγος Εφη ΜπαζιωτοπούλουΒαλαβάνη, η οποία και ανέσκαψε τον ομαδικό τάφο που βρέθηκε η Μύρτις. «Φαίνεται πως το παιδί αυτό υπήρξε ένα απλό, ανώνυμο παιδί, που γεννήθηκε γύρω στο 440 π.Χ., πρόλαβε να αντικρύσει τον Παρθενώνα που μόλις είχε τελειώσει αλλά έζησε και την αρχή του πολέμου. Ηταν ένα κορίτσι που έτρεχε ανέμελο και ξυπόλητο μαζί με τα άλλα παιδιά στους χωμάτινους, στενούς δρόμους της πόλης. Την ονομάσαμε Μύρτιν». Γιατί όμως επιλέχθηκε αυτό το όνομα για την 11χρονη μικρή; «Επιλέξαμε ένα όνομα δισύλλαβο και εύηχο, που επιπλέον υπάρχει ακόμα με διαφορετική κατάληξη», εξηγεί ο κ. Παπαγρηγοράκης.
ΙΝFΟ
Η έκθεση «Μύρτις Πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν» θα εγκαινιαστεί στις 15 Απριλίου στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή (Ωθωνος 100). Εως 15 Ιουνίου.
Λοιμός που αφάνισε 50.000 Αθηναίους
Ο λοιμός, που έπληξε την Αθήνα από το 430 έως το 426 π.Χ., κόστισε τη ζωή σε 50.000
ανθρώπους. Γέμισαν τάφους πολλές γωνιές της Αθήνας- από την Πειραιώς έως την Πανεπιστημίου (κάτω από το πολυκατάστημα Αttica). Και έγινε αιτία οι Αθηναίοι να ξεχάσουν τα ιερά και τα όσιά τους και να ρίχνουν σε ομαδικούς λάκκους τους νεκρούς τους.
Η ταυτότητά του ωστόσο παραμένει άγνωστη έως ότου «μιλήσουν» τα δόντια των νεκρών του ομαδικού τάφου που βρέθηκε επί των οδών Πειραιώς και Ιεράς Οδού και απέδειξε πως ο λοιμός που χτύπησε την Αθήνα κατά το δεύτερο έτος του Πελοποννησιακού Πολέμου ήταν ιστορικό γεγονός.
Η έρευνα του επίκουρου καθηγητή Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μανώλη Παπαγρηγοράκη αποδεικνύει πως το πιθανότερο είναι πως πρόκειται για τυφοειδή πυρετό.
Ασθένεια που προκαλεί στα θύματά του πονοκέφαλο, πυρετό, εξανθήματα και διάρροια.
Για να καταλήξουν σε αυτό το συμπέρασμα οι επιστήμονες μελέτησαν τον πολφό των δοντιών των νεκρών, καθώς στην πολφική κοιλότητα διατηρείται στεγανό και ανεπηρέαστο το DΝΑ από εξωτερικές επιμολύνσεις. Και εντόπισαν πως το μικρόβιο ήταν Salmonella enterica serovar Τyphi που είναι υπεύθυνο για την εκδήλωση τυφοειδούς πυρετού.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου