Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012

Η ελληνική ανάπτυξη – μια σχεδιασμένη στρέβλωση

Συχνά ακούμε να μας λένε πως η οικοδομή είναι (δηλαδή ήταν πριν καταρρεύσει) η ατμομηχανή της ανάπτυξής μας.
Καταρχήν μας φαίνεται λογικό, αφού δίπλα στην οικοδομή αναπτύσσονται τόσα ...

πολλά επαγγέλματα και δραστηριότητες. Μήπως, όμως, κρύβονται και άλλα πράγματα πίσω της;

Η οικοδομή αναπτύχθηκε έντονα μετά τον εμφύλιο (και πιο έντονα μετά το 1958), όταν η Ελλάδα ήταν κατεστραμμένη και υπήρχαν πολύ μεγάλες ανάγκες κατοικιών. Επειδή, όμως, δεν υπήρχαν κεφάλαια, δόθηκε η δυνατότητα της περίφημης αντιπαροχής. Και αυτό ήταν λογικό. Αλλά τα πράγματα στρέβλωσαν τρομερά λόγω της έλλειψης σχεδίων πόλεων που οδήγησε στην υπερβολική αύξηση του κόστους γης, αφού η προσφορά οικοδομήσιμων οικοπέδων ήταν μικρότερη από τη ζήτηση (κι έτσι κάθε οικοπεδούχος έγινε εισοδηματίας, αφού δίνοντας το οικόπεδό του έπαιρνε μισή πολυκατοικία).

Γιατί, όμως, τα σχέδια πόλεων δεν επεκτάθηκαν ώστε να πέσουν οι τιμές; Για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί οι εντός σχεδίων οικοπεδούχοι θα έχαναν (και τα κόμματα θα έχαναν τις ψήφους τους). Οι εκτός σχεδίων οικοπεδούχοι (συνήθως αγρότες με χωράφια) ψήφιζαν εκείνους που τους έταζαν πως θα έβαζαν την περιοχή τους στο σχέδιο. Δεύτερον, για να μη χρηματοδοτήσει το κράτος την επέκταση των δικτύων (ΔΕΗ, ΟΤΕ, Ύδρευση, δρόμοι κλπ.). 
Ένα μεγάλο μέρος της επέκτασης των αστικών δικτύων χρηματοδοτήθηκε από εκείνους που έκτισαν αυθαίρετα και πλήρωσαν όλα τα έξοδα για να φτάσουν σπίτι τους φως, νερό και τηλέφωνο. (Έτσι οι Φωτόπουλοι μπορούν να μιλάνε για κερδοφόρες κρατικές επιχειρήσεις – συνήθως πριν γίνουν αυξήσεις στα τιμολόγια). Αφού, λοιπόν, μια περιοχή γέμιζε με αυθαίρετα, της έφτιαχναν κακήν-κακώς ένα σχέδιο και ζητούσαν από εκείνους που έχτισαν τα αυθαίρετα και χρήματα για την ένταξή τους στο σχέδιο.

Έτσι δημιουργήθηκε η Ελλάδα του ενός εκατομμυρίου και πλέον αυθαιρέτων (εκτός οργανωμένων σχεδίων). Και κάθε φορά που το κράτος ψάχνει για έσοδα κάνει νομιμοποιήσεις. Και γίναμε μια χώρα-καρναβάλι.

Την κατάσταση αυτή προσπάθησε να ανατρέψει η κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1992 με την ψήφιση του νομοσχεδίου για την οργανωμένη δόμηση οικισμών με έγκριση των σχεδίων τους (με αυστηρές προδιαγραφές) από το κράτος. Χύμηξε επάνω της το ΠΑΣΟΚ (και ο κολαούζος του η αριστερά), λέγοντας πως έτσι τάχα θα καταστρεφόταν η Ελλάδα. (Ενώ τώρα δεν έχει καταστραφεί…). Και μόλις ήρθε το ΠΑΣΟΚ κατάργησε τον Νόμο αυτό.

Έζησα αυτή την ιστορία όταν ήμουν εκείνη την περίοδο στη Ρόδο. Το 1992 το Τεχνικό Επιμελητήριο Δωδεκανήσου προχώρησε και βρήκε μια κατάλληλη και θαυμάσια έκταση λίγο πριν το Φαληράκι (δηλαδή αρκετά κοντά στην πόλη της Ρόδου, χωρίς όμως να την επηρεάζει), σε πλαγιά με θέα τη θάλασσα. Το έδαφος ήταν ημιβραχώδες, ακατάλληλο για γεωργική εκμετάλλευση, με λίγους θάμνους και τελείως εγκαταλειμμένο.

Μαζεύτηκαν, λοιπόν, περισσότεροι από εκατό μηχανικοί (σε έναν συνεταιρισμό) και έβαλαν χρήματα για ένα μεγάλο μέρος των εξόδων οργάνωσης και διαμόρφωσης του χώρου. Είχα δει και τα σχέδια. Θα γινόταν ένας πραγματικά εξαιρετικός (θα έλεγα πρότυπος) οικισμός με αποκλειστική χρηματοδότηση από τον συνεταιρισμό. 
Μη βιαστείτε να πάτε να τον δείτε στη Ρόδο. Είκοσι χρόνια μετά δεν έχει δοθεί άδεια. Γιατί να χάσουν αξία τα εντός σχεδίου οικόπεδα της Ρόδου; Γιατί να μη συνεχίσουν να χτίζονται αυθαίρετα (που μετά να τα αρμέγουμε);

Δεν υπάρχουν σχόλια :