Όχι άλλο λαό!

του Κώστα Γιαννακίδη

Πόσο βολικό είναι να μιλάς στον λαό για τον λαό! Ο Ευάγγελος Βενιζέλος τον ευχαρίστησε και του ζήτησε συγγνώμη. Ο Αντώνης Σαμαράς δίνει τον λόγο του στον λαό. Παλαιότερα ο Ανδρέας υπέγραφε συμβόλαια-δυστυχώς με ...

ψιλά γράμματα. Ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι ο λαός αυτός δεν προσφέρεται για πειραματόζωο. Δεν εξήγησε ποιος λαός θεωρείται διαθέσιμος, αλλά αυτά δεν εξειδικεύονται. Ο συνεπής Αριστερός θα μιλήσει για τον ελληνικό λαό ή τους λαούς της Ευρώπης. Μέχρι και ο Παναγιώτης Ψωμιάδης μίλησε για τον λαό μετά την άσκηση ποινικής δίωξης εις βάρος του ιδίου και του αδερφού του. Ο λαός, λέει, γνωρίζει τους αγώνες του για την πατρίδα και την ορθοδοξία. Ο Καρατζαφέρης έκανε κόμμα με το όνομα του λαού. Το ΚΚΕ δεν υφίσταται χωρίς λαό. Και πάει λέγοντας μέχρι τον Καμμένο και ακόμα πιο πέρα.

Η αλήθεια είναι ότι κοροϊδευόμαστε προσκολλημένοι σε μία αρχέγονη πολιτική διαλεκτική που επιβιώνει μόνο και μόνο επειδή είναι εύληπτη και βολική. Η έννοια του λαού, έτσι όπως τη μεταχειρίζεται ο συμβατικός πολιτικός λόγος, δεν υφίσταται. Ο δημόσιος λόγος μεταχειρίζεται τον λαό όπως η θρησκεία τον Θεό: είναι υπεράνω όλων, έχει βούληση, επιθυμίες, οργίζεται και αγάλλεται. Δεν μπορεί να γίνει και αλλιώς. Οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση θα άλλαζε δραματικά τον πολιτικό και γενικά τον δημόσιο λόγο. Και αυτό θα ήταν συνετό, αλλά αμήχανο.

Όμως τώρα είναι εξοργιστικό. Η επίκληση του λαού αυτομάτως χορηγεί στον λόγο το δικαίωμα να διεκδικεί εμβέλεια που δεν του ανήκει. Τι θα ήταν ένας κομματικός ηγέτης αν δεν μιλούσε εξ ονόματος του λαού; Πιθανότατα σοβαρός, αλλά χωρίς ακροατήριο. Ποιος θα παρακολουθούσε τον Λαζόπουλο αν ο καλλιτέχνης δεν αντιμετώπιζε τον λαό ως κάτι συμπαγές και ενιαίο με συλλογική κρίση; «Ο λαός είναι σοφός και ξέρει κυρία μου.» Δεν εξηγεί, όμως, πώς γίνεται και ένας σοφός λαός διαπράττει μονίμως εκλογικά λάθη. Μα τον παραπλανούν. Ε, τότε δεν είναι σοφός, είναι, τουλάχιστον, αφελής.

Αφήστε το καλύτερα. Η έννοια του λαού στη δημόσια έκφραση καταργεί την έννοια της λογικής. Χρειαζόμαστε νέο πολιτικό λόγο. Θα ακουστεί σε άδεια αίθουσα, αλλά σιγά-σιγά οι θέσεις θα γεμίσουν. Δεν θα εκτρέπεται στον εύκολο λαϊκισμό, ούτε θα αρθρώνεται από τη γλώσσα του φιδιού. Ο νέος πολιτικός λόγος δεν πρέπει να επικαλείται τον λαό. Οφείλει, απλώς, να παρουσιάζει συντεταγμένους όρους και συνθήκες για τη λειτουργία του κράτους και της κοινωνίας. Θα κομίζει προτάσεις χωρίς ίχνος συναισθηματισμού. Ακριβής και παγωμένος σαν μέταλλο. Περισσότερο τεχνοκρατικός και λιγότερος πολιτικός. Να είναι, επιτέλους, Λόγος.