Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2010

50 χρόνια από το θάνατο του Αλμπέρ Καμί

Ο Καμύ (Albert Camus) βρίσκει τον θάνατο στις 4 Ιανουαρίου 1960 σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, στο Βιλμπλεβέν της Υόνης (Yonne), όταν ο οδηγός και συγγενής του στενού του φίλου Γκαλιμάρ παρεκκλίνει της πορείας του και ρίχνει το αυτοκίνητο μάρκας Facel-Vega σε ένα δέντρο.
Οι εφημερίδες της εποχής κάνουν λόγο για υπερβολική ταχύτητα (130 χλμ/ω), αδιαθεσία του οδηγού ή σκάσιμο του ελαστικού, αλλά ο συγγραφέας Ρενέ Ετιάμπλ διαβεβαιώνει ότι μετά από επίμονες μελέτες είχε στα χέρια του αποδείξεις ότι η Facel-Vega ήταν ένα κινητό φέρετρο - ωστόσο καμία εφημερίδα δε δέχτηκε να τις δημοσιεύσει.
Η Γαλλία γιορτάζει αυτή την εποχή τα 50 χρόνια από τον θάνατο του Αλμπέρ Καμί. Να τι λέει ο Μπρινκ για τον αγαπημένο του Γάλλο συγγραφέα:

«Κατά τον Καμί, ο ορισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει τις ρίζες του στην ιδέα της εξέγερσης. Ξεκινώντας από εκεί εξερεύνησε όσα συμβάλλουν στη διεύρυνση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η ιδέα τού να λες όχι, αντιστοιχεί στην άρνηση του συμβιβασμού, της αδικίας, του ψεύδους. Είναι επίσης η ...
.... αποδοχή της ανάγκης να εναντιώνεσαι σε κάθε κατάσταση που απειλεί την ακεραιότητα του ανθρώπινου όντος, την αξιοπρέπειά του και τις επιλογές του. Αυτή είναι η ουσία του Καμί».

Σε μια άλλη συνέντευξή του στο περιοδικό «Magazine Litteraire», ο Μπρινκ αποκαλύπτει πως έγινε ένας στρατευμένος συγγραφέας «εξ αιτίας ή χάρη στον Αλμπέρ Καμί»:

«Δύο χρόνια πριν έρθω στη Γαλλία άρχισα να διαβάζω Καμί και τελικά διάβασα όλο του το έργο, δηλαδή όλα τα βιβλία του που μπόρεσα να βρω στη Νότιο Αφρική. Διάβαζα και λίγο Σαρτρ, ωστόσο αν και αναγνώριζα το πνευματικό του επίπεδο, στο συναισθηματικό δεν με άγγιζε τόσο... Ο Καμί με ενδιέφερε περισσότερο ίσως επειδή και αυτός προερχόταν από την Αφρική, κάτι που συνειδητοποίησα πολύ πιο αργά. Αυτό που με γοήτευσε στην αρχή ήταν η ιδέα του παράλογου, στον «Σίσυφο» και στον «Ξένο». Χρόνια μετά συνειδητοποίησα τι θα μπορούσε να σήμαινε για εκείνον ο πόλεμος της Αλγερίας και κατάλαβα πως, όπως κι εγώ, ο Καμί, παρ' όλο που αυτός προερχόταν από το Νότο και εγώ από το Βορρά της Αφρικής, ήταν ένας Λευκός της Αφρικής, ένας άνθρωπος αθεράπευτα συνδεμένος με την αφρικανική γη. Ημασταν και οι δυο «Ξένοι Αφρικανοί».

Μιλά πολύ σκληρά για τη σημερινή Νότια Αφρική, παραλληλίζοντας, κατά κάποιον τρόπο, το καθεστώς απαρτχάιντ με τη σημερινή κυβέρνηση.

«Ναι, γιατί διαπιστώνω και στις δύο καταστάσεις την ίδια αλαζονεία της εξουσίας, την ίδια διαφθορά. Ολα αυτά τα χρόνια που οι ηγέτες του ANC βρίσκονταν εξορία, γνώρισα αρκετούς από αυτούς και με ορισμένους γίναμε στενοί φίλοι. Τους θαύμαζα. Αγαπούσαν βαθιά την αφρικανική γη. Δεν ήταν τρομοκράτες, όπως τους αποκαλούσαν στη Νότια Αφρική. Για μένα ήταν ήρωες του Καμί. Εξακολουθώ να θαυμάζω κάποιους από αυτούς και σήμερα , αλλά κάποιοι άλλοι που είναι τώρα υπουργοί με έχουν βαθιά απογοητεύσει. Υπέκυψαν στον πειρασμό της εξουσίας. Για να πλουτίσουν μεταμορφώθηκαν σε τέρατα διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας. Αυτό με ξεπερνά, δεν μπορώ να τους καταλάβω. Ετσι εξηγείται η οργισμένη στάση μου».

Τι λέει σήμερα για το θέμα που απασχολεί τη γαλλική κοινή γνώμη πάνω στο θέμα της «εθνικής ταυτότητας»;

«Η έκφραση "εθνική ταυτότητα" μου θυμίζει κάτι που συναντάς συχνά στη Νότια Αφρική αλλά περισσότερο παλαιότερα. Τότε έπρεπε να ορίσεις την ταυτότητα των αφρικάνερ σε αντίθεση με την ταυτότητα των Μαύρων ή των Λευκών που μιλούσαν αγγλικά. Σήμερα, όλη η Ευρώπη νιώθει την ανάγκη να επαναπροσδιοριστεί, κυρίως λόγω της εισροής ενός μεγάλου αριθμού μεταναστών προερχόμενων από την Αφρική ή από αλλού. Είναι ίσως αναγκαίος αυτός ο επαναπροσδιορισμός. Κατά την άποψή μου, όμως, θα πρέπει να διευρύνουμε τα σύνορα αλλά και τις απόψεις μας ώστε να κατευθυνθούμε προς μια πιο καλόπιστη έννοια της εθνικής ταυτότητας».
«Τ' ανθρώπινα δικαιώματα έχουν τη ρίζα τους στην εξέγερση»

Δεν υπάρχουν σχόλια :