Ρεπορτάζ: Μίνα Μουστάκα
Βρίσκεται σε άμυνα κάποιος που πυροβολεί εναντίον του διαρρήκτη που μπήκε στο σπίτι του; Πότε ξεπερνά τα όρια της άμυνας υπερασπιζόμενος τη ζωή του και την περιουσία του;
Μπορεί να επικαλεστεί ότι ...
παραβίασε τον ποινικό νόμο από φόβο ή ταραχή λόγω άμεσου κινδύνου των ανήλικων παιδιών του ή των γονιών του; Πότε μπορεί ο δράστης να ισχυριστεί ότι έφτασε στο έγκλημα ευρισκόμενος σε βρασμό ψυχικής ορμής;
Τα ερωτήματα έρχονται στο προσκήνιο με αφορμή την υπόθεση του 24χρονου, ο οποίος πυροβόλησε με κυνηγετική καραμπίνα και σκότωσε έναν αλβανό ληστή στην Παιανία και οδηγείται σήμερα ενώπιον του εισαγγελέα.
Ερωτήματα που δεν επιδέχονται μία και μοναδική απάντηση, καθώς συνδέονται με το υπέρτατο προστατευόμενο αγαθό της ανθρώπινης ζωής. Εννοιες όπως «άμυνα», «υπέρβαση των ορίων άμυνας» και «βρασμός ψυχικής ορμής» αποτελούν λεπτές κόκκινες γραμμές για τη νομική επιστήμη.
Στη θεωρία έχει χυθεί πολύ μελάνι για τον προσδιορισμό όλων αυτών των εννοιών. Στην πράξη, όμως, ανάλογα με την ερμηνεία που θα δώσουν οι δικαστές, με βάση τα ξεχωριστά πραγματικά περιστατικά, κρίνουν αν ο δράστης που έφτασε στο σημείο να αφαιρέσει μια ανθρώπινη ζωή είναι «δολοφόνος» με την τυπική έννοια του όρου. Αν πάλι πειστούν ότι ο άνθρωπος που έχουν απέναντί τους στο εδώλιο τέλεσε την πράξη ευρισκόμενος σε κατάσταση άμυνας, τότε ο κατηγορούμενος μπορεί να φύγει από το δικαστήριο «αθώος».
Ο Ποινικός Κώδικας τιμωρεί την ανθρωποκτονία με τη βαρύτερη ποινή, που δεν είναι άλλη από την επιβολή της ισόβιας κάθειρξης. Στις διατάξεις του όμως εδράζονται και οι άλλες μορφές ανθρωποκτονίας επιφυλάσσοντας για τον δράστη κατά περίπτωση και διαφορετική ποινική μεταχείριση.
ΒΡΑΣΜΟΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΟΡΜΗΣ. Αν ο κατηγορούμενος αποφάσισε και εκτέλεσε το έγκλημα σε βρασμό ψυχικής ορμής, τότε τιμωρείται με την επιεικέστερη ποινή της πρόσκαιρης κάθειρξης, δηλαδή από 5 έως 20 χρόνια. Ως βρασμός ψυχικής ορμής νοείται η ψυχική υπερδιέγερση που προκαλείται από την αιφνίδια υπερένταση συναισθήματος ή πάθους, η οποία, ως ενεργός αιτία, έφθασε σε τέτοιο σημείο ώστε να αποκλείσει τη σκέψη. Ο δράστης όμως δεν έφτασε μέχρι του σημείου διατάραξης της συνείδησής του, η οποία συνεπάγεται μειωμένη ικανότητα προς καταλογισμό ή πλήρες ακαταλόγιστο.
ΑΜΥΝΑ. Σύμφωνα με το άρθρο 22 του Ποινικού Κώδικα, δεν είναι άδικη η πράξη που τελείται σε περίπτωση άμυνας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει η αναγκαία προσβολή του επιτιθέμενου στην οποία προβαίνει το άτομο για να υπερασπισθεί τον εαυτό του ή άλλον (π.χ., τα παιδιά του ή τη σύζυγό του) από άδικη και παρούσα επίθεση που στρέφεται εναντίον του. Το αναγκαίο μέτρο της άμυνας κρίνεται από τον βαθμό επικινδυνότητας της επίθεσης, από το είδος της βλάβης που απειλούσε, από τον τρόπο και την ένταση της επίθεσης. Αν διαπιστωθεί ότι ο δράστης εγκλημάτησε σε κατάσταση άμυνας μένει ατιμώρητος.
ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΑΜΥΝΑΣ. Οποιος υπερβαίνει τα όρια της άμυνας τιμωρείται, αν η υπέρβαση έγινε με πρόθεση, με ποινή ελαττωμένη. Ο δράστης μπορεί να μείνει και σε αυτή την περίπτωση ατιμώρητος και δεν του καταλογίζεται η υπέρβαση, αν κριθεί ότι ενήργησε με αυτόν τον τρόπο εξαιτίας του φόβου ή της ταραχής που του προκάλεσε η επίθεση. Και σε αυτή την περίπτωση ανθρωποκτονίας αποκλείεται η ποινή της ισόβιας κάθειρξ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου