Στις 21 Δεκεμβρίου 1993 ο σημερινός πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας δήλωνε περήφανος: «Θυμίζω ότι [το Μακεδονικό] ήταν το αίτιο για το οποίο ρίξαμε την κυβέρνηση Μητσοτάκη!». Μήπως ήρθε η ώρα να θυμηθούμε λίγο καλύτερα την ιστορία του κ. Σαμαρά και τις ευθύνες του απέναντι στον λαό που νομίζει ότι σήμερα εκπροσωπεί;
Ας θυμηθούμε λίγο πρώτα την ιστορία του
λεγόμενου «Μακεδονικού ζητήματος» που κάνει την εμφάνισή του στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα σαν μέρος του «Βαλκανικού ζητήματος». Απόρροια της δημιουργίας εθνών-κρατών στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκάνιων σε μία εποχή που δεν υπήρχαν φυσικά σύνορα και το κάθε έθνος κράτος προσπαθούσε να επεκτείνει την επικράτεια του επικαλούμενο ιστορικούς, γλωσσικούς, θρησκευτικούς λόγους.
Στις αρχές του 19ου αιώνα η περιοχή Μακεδονία βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία και υπό διεκδίκηση από Βουλγαρία, Σερβία και Ελλάδα. Οι Μεγάλες Δυνάμεις έκριναν πως η Βουλγαρία είχε ίσα δικαιώματα με την Ελλάδα στη Μακεδονία αλλά οι Οθωμανοί δεν φαίνονταν διατεθειμένοι να απεμπολήσουν τα κυριαρχικά δικαιώματα τους εκεί. Μην ξεχνάμε ότι την εποχή στη Μακεδονία ζούσε ένας συμπαγής μουσουλμανικός πληθυσμός.
Η επίσημη πολιτική της Ελλάδας στο Μακεδονικό την πρώτη δεκαετία από τη μεταπολίτευση έχει την προσωπική σφραγίδα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος εξάλλου κατάγονταν από την Μακεδονία. Μέχρι την ανακήρυξη της σε ανεξάρτητο κράτος, το 1991, η ελληνική πολιτική σε διεθνές επίπεδο κινούνται στη βάση της ύπαρξης τριών Μακεδονιών: της Greek Macedonia, της Bulgarian Macedonian και της Slav Macedonia, ενώ στο εσωτερικό αποκαλούσαν την ΣΔΜ ως Σκόπια, δηλαδή με το όνομα της πρωτεύουσας της – κάτι που συμβαίνει μέχρι σήμερα θα λέγαμε.
Και επειδή καμία μάχη δεν είναι μισή, στο εσωτερικό της χώρας ξεκίνησε μια προσπάθεια ενίσχυσης της ελληνικής Μακεδονίας: ο «Ήλιος της Βεργίνας» το σήμα που στόλιζε το τάφο του Φιλίππου στη Βεργίνα έγινε σημείο αναφοράς της ελληνικότητας της Μακεδονίας. Άσε που το 1990 κόπηκε νέο εκατοντάδραχμο με τη κεφαλή του Μ. Αλεξάνδρου από τη μία πλευρά και τον «Ήλιο της Βεργίνας» από την άλλη.
Η πολιτική του Κ. Καραμανλή στο Μακεδονικό, τόσο ως Πρωθυπουργός όσο και ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας κινούνταν στους εξής άξονες2:
- Η Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική
- Για πρώτη φορά ο χώρος βορείων των ελληνικών συνόρων ονομάστηκε Μακεδονία το 1944 για πολιτικούς λόγους
- Θα πρέπει να αλλάξει και το όνομα του νεόκοπου κράτους και το όνομα του λαού
- Τα Σκόπια θα πρέπει να δηλώσουν γραπτώς ότι δεν υφίσταται «μακεδονική μειονότητα» στην Ελλάδα
Για την μακεδονική μειονότητα, μετά τις κορώνες επί χούντας όπου η γραμμή ήταν μιλάμε για Μακεδόνες και όχι Σλαβόφωνους ή Σλαβομακεδόνες, στη μεταπολίτευση τα πράγματα άλλαξαν. Το 1986, ο Ανδρέας Παπανδρέου στη Βουλή θα πει πως «δεν υπάρχει ˝ μακεδονικό ˝, δεν υπάρχει μειονότητα μακεδονική. Υπάρχουν Έλληνες, υπάρχουν Σέρβοι, υπάρχουν Κροάτες, υπάρχουν Βούλγαροι, ˝ μακεδονικό ˝ δεν υπάρχει.». Ομοίως θα τοποθετηθεί και ο Χαρίλαος Φλωράκης : «δεν υπάρχει μακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα»2
Με την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της χώρας χωρίς όνομα ως Δημοκρατία της Μακεδονίας, το 1991, έληξε το σχεδόν 20ετές μορατόριουμ. Το πολίτευμα της νεόκοπης χώρας θα είναι η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, με Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Γκλιγκόροφ (1991-1999) και Πρωθυπουργό τον Μπράνκο Τσερβλενκόφσκι (1992-1998 και 2002-2004). Με τη ψήφιση του Συντάγματος κατοχυρώθηκε το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Η κυβέρνηση Γκλιγκόροφ- Τσερβλενκόφσκι θα προβεί σε ανοίγματα, τουλάχιστον φραστικά, προς την Ελλάδα διαβεβαιώνοντας ότι η χώρα του δεν έχει εδαφικές διεκδικήσεις εναντίον της Ελλάδας και ότι οι κάτοικοι της Μακεδονίας είναι Σλάβοι και όχι απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων. Βέβαια δεν λείπουν και οι αντιθέσεις όπως η υιοθέτηση τον Αύγουστο του 1992 του «Ήλιου της Βεργίνας» ως σύμβολο του νεοπαγούς κράτους.
Τον Αύγουστο του 1991 Υπουργός Εξωτερικών είναι ο Αντώνης Σαμαράς και πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Ο έλληνας υπεξ δηλώνει πως η Αθήνα δεν πρόκειται να αναγνωρίσει κράτος που οικειοποιείται το ελληνικό όνομα Μακεδονία. Ο Κ. Μητσοτάκης ωστόσο αναφερόταν στη γειτονική χώρα ως Μακεδονία των Σκοπίων και δήλωνε ότι το θέμα της αναγνώρισης ήταν ανοιχτό, υπό την προϋπόθεση ότι τα Σκόπια θα εγκατέλειπε τις εδαφικές και μειονοτικές διεκδικήσεις τους. Μία κυβέρνηση, δύο γραμμές και πολύς φανατισμός που αναπτύσσεται ραγδαία σε όλη τη χώρα.
Από νομικής και διπλωματικής άποψης, σημαντικός σταθμός στο Μακεδονικό ήταν η απόφαση της ΕΕ το Δεκέμβρη του 1991. Στο Συμβούλιο των Υπουργών, Α. Σαμαράς συναίνεσε στην αναγνώριση της Σλοβενίας και της Κροατίας παίρνοντας ως αντάλλαγμα τρείς κοινοτικούς όρους για την αναγνώριση του κράτους των Σκοπίων:
1. Τα Σκόπια δεν έχουν εδαφικές διεκδικήσεις σε βάρος της Ελλάδας
2. Τα Σκόπια δεν θα διεξάγουν προπαγανδιστικές δραστηριότητες εναντίον της Ελλάδας
3. Τα Σκόπια δεν θα κάνουν χρήση ονόματος το οποίο να υπονοεί εδαφικές διεκδικήσεις.
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, δεν υπήρχε όρος που να αποτελεί σαφή δέσμευση ότι δεν θα αναγνωριστούν τα Σκόπια ως Μακεδονία. Το Δεκέμβρη του 1991 ο Γκλιγκόροφ με επιστολή του προς τις κυβερνήσεις όλων των κρατών θα ζητήσει τη διεθνή αναγνώριση της χώρας του και τον Ιανουάριο του 1992 θα υποβάλει αίτηση ένταξης της χώρας του στον ΟΗΕ.
Η πρώτη χώρα που αναγνώρισε τη γειτονική χώρα ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» ήταν, παραδόξως, η Βουλγαρία (15/01/1002). Λιγότερο από ένα μήνα μετά ακολουθεί η τουρκική αναγνώριση (05/02/1992) ενώ μέλος του Ιταλικού Κοινοβουλίου , ο Πίκολι, θα υποστηρίξει ότι η Θεσσαλονίκη πρέπει να αποκτήσει καθεστώς αυτόνομο από την λοιπή Ελλάδα καθώς η ιστορική καταγωγή της ελληνικής Μακεδονίας είναι η Σλαβομακεδονική, αλλά και η Ουάσινγκτον δύο μήνες μετά τάχθηκε υπέρ της αναγνώρισης.
Και ενώ στο εξωτερικό ο διπλωματικός αγώνας του κ. Σαμαρά συνεχίζεται, στην Ελλάδα το θέμα παίρνει μορφή κινήματος εθνικής κυριαρχίας. Πώς να ξεχάσουμε τον Φεβρουάριο του 1992 το ένα γιγαντιαίο συλλαλητήριο που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη; Πώς να ξεχάσουμε τους περίπου 100.000 Έλληνες που διαδήλωσαν λίγες μέρες αργότερα στην Μελβούρνη. Μνημειώδη συνθήματα από την εποχή «Η Μακεδονία είναι ελληνική και πάρτε το χαμπάρι μ…… Σκοπιανοί» έχουν μείνει αλησμόνητα στο συλλογικό εθνικό υποσυνείδητο του ελληνικού λαού. Οι γείτονες ονομάζονται «γυφτοσκοπιανοί» και οι ελληνικές οργανώσεις στις ΗΠΑ απειλούν τον Μπους με ολοσέλιδες καταχώρισεις στους “New York Times”.
Ο υπουργός Εξωτερικών αφού έχει κατεβάσει χιλιάδες κόσμο στους δρόμους επιμένει να τραβάει το σκοινί τουλάχιστον δημοσίως απορρίπτοντας κάθε συμβιβασμό στο θέμα του ονόματος. Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσουμε ότι ο Κ. Μητσοτάκης δεν συμμερίζονται τις κόκκινες αυτές γραμμές ούτε στις δηλώσεις του εντός ούτε εκτός της χώρας… Είναι άλλωστε ο ίδιος που λίγο αργότερα, είχε κάνει την ιστορική πλέον δήλωση «Σε δέκα χρόνια κανείς δεν θα θυμάται το Σκοπιανό».
Στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών τον Απρίλιο του 1992 υπό την προεδρία του Κ. Καραμανλή, ο Α. Σαμαράς ξεπέρασε τα όρια του Κ. Μητσοτάκη παρουσιάζοντας υπόμνημα επτά σημείων με το οποίο, μεταξύ άλλων, ζητούσε την έκδοση ανακοίνωσης που να προβλέπει ότι το όνομα Μακεδονία ήταν αδιαπραγμάτευτο υπό οιαδήποτε μορφή. Ο Πρωθυπουργός εμφανίστηκε εξίσου αδιαπραγμάτευτος και αντίθετος στις προτάσεις Σαμαρά και έδιωξε τον υπουργό του αναλαμβάνοντας ο ίδιος το Υπουργείο Εξωτερικών.
Το ερώτημα αν ο Σαμαράς έριξε την κυβέρνηση Μητσοτάκη αλλά και συνολικά πόσο κακό έχει κάνει στη χώρα και στη δεξιά παράταξη, σίγουρα δεν μπορούμε να το απαντήσουμε εμείς. Ίσως ο ιστορικός του μέλλοντος. Μπορούμε όμως να θυμίσουμε παλιότερες δηλώσεις του ίδιου με την μία να αναιρεί την άλλη με μεγάλη επιτυχία. Στις 15.2.2004, σε συνέντευξή του στην “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία” υποστήριξε το εξής: «Το έχω ξαναπεί πρόσφατα: Το καλοκαίρι του 1993, δεν ανέτρεψα ούτε σκέφθηκα να ανατρέψω τον κ. Μητσοτάκη. Άλλωστε, η Πολιτική Άνοιξη, που μόλις είχαμε ιδρύσει τότε, δεν ήταν ακόμα έτοιμη για εκλογές. Δεν πίστευα, λοιπόν, ότι θα παραιτούνταν αιφνιδιαστικά, πράγμα που τότε δεν συνέφερε ούτε τη Νέα Δημοκρατία, ούτε εμένα. Άλλωστε, το σύνταγμα του επέτρεπε να κυβερνήσει αδιατάρακτα, αφού ούτε καν πρόταση μομφής μπορούσε να του γίνει. Δεν θα έκανα το λάθος, λοιπόν, να σπρώξω τα πράγματα στο σημείο που ο κ. Μητσοτάκης θα επεκαλείτο την Πολιτική Άνοιξη για να αποτολμήσει την “ηρωική έξοδο”;».
Αυτά βέβαια λέχθηκαν την εποχή της μεγάλης του επιστροφής στις αγκάλες του κόμματος της ΝΔ με πρωτοβουλία του Κ. Καραμανλή. Γιατί καμιά δεκαριά χρόνια πριν, συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο του 1993 σε συζήτηση στη Βουλή για τον προϋπολογισμό ο Α. Σαμαράς είχε υποστηρίξει:
«Εύχομαι να διαψευσθώ και να έχει δίκιο στην επιλογή του (σημ. ο Α. Παπανδρέου για το Μακεδονικό), αλλά δεν παρουσιάζει καμιά εναλλακτική λύση (…). Εμείς αυτό που τώρα αποκάλυψε ο κ. Παπανδρέου, θυμίζω ότι ήταν το αίτιο για το οποίο ρίξαμε την κυβέρνηση Μητσοτάκη». Και δύο χρόνια περίπου αργότερα επανέρχεται πάλι απευθυνόμενος στον Α. Παπανδρέου σε προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή κάνοντάς του παράπονα ότι «εσείς ο ίδιος όταν εμείς ανατρέψαμε την κυβέρνηση Μητσοτάκη, για να αποτρέψουμε την παράδοση του ονόματος “Μακεδονία”, σηκώσατε τη σημαία του αδιαπραγμάτευτου».
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου