Το άρθρο του με τον προβοκατόρικο τίτλο «Μήπως το Google μάς κάνει βλάκες;», το οποίο είχε δημοσιευτεί πριν από δύο χρόνια στο περιοδικό «The Atlantic», έχει αναδημοσιευτεί σε δεκάδες έντυπα σε ολόκληρο τον κόσμο και έχει προκαλέσει ατελείωτες online συζητήσεις, διαμορφώνοντας τρία στρατόπεδα: εκείνους που θεωρούν εξωφρενική ακόμη και τη διατύπωση του ερωτήματος, εκείνους που ενθουσιάστηκαν νομίζοντας ότι επιτέλους κάποιος κήρυξε τον πόλεμο στην Google και εκείνους που πραγματικά διάβασαν το άρθρο.
Αυτοί κατάλαβαν ότι ο Καρ -ο οποίος έχει κάνει .......
......... καριέρα γράφοντας για θέματα τεχνολογίας- αντί να καλεί σε αντίσταση στην εξέλιξη, θίγει ένα πρόβλημα οικείο σε όσους περνούν πολλές από τις δημιουργικές ώρες τους στο Ιντερνετ.
«Το μυαλό μου έχει τώρα αρχίσει να περιμένει ότι θα απορροφά πληροφορίες με τον τρόπο που τις παρέχει το Ιντερνετ, ως μια διαρκή ροή από στοιχεία[...]. Κάποτε έκανα καταδύσεις σε μια θάλασσα από λέξεις. Τώρα γλιστράω στην επιφάνεια σαν τους τύπους με τα τζετ σκι», έγραφε σε εκείνο το πολυζητημένο άρθρο.
Ο Καρ είχε χτυπήσει φλέβα. Το κουτί αλληλογραφίας του γέμισε από μηνύματα ομοιοπαθών. Και ο Αμερικανός δημοσιογράφος αποφάσισε να συγκεντρωθεί σε αυτό που του δημιουργούσε πρόβλημα συγκέντρωσης. Ετσι προέκυψε το νέο του βιβλίο, «The Shallows. What the Internet is doing to our brain», όπου υποστηρίζει ότι με εξαίρεση το αλφάβητο και τους αριθμούς, είμαστε αντιμέτωποι με την τεχνολογία που έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στον τρόπο που λειτουργεί η ανθρώπινη σκέψη.
- Λέτε ότι η επίδραση του Ιντερνετ στον τρόπο που λειτουργεί η ανθρώπινη σκέψη είναι κυρίως αρνητική;
«Ναι. Η χρήση του Ιντερνετ έχει πολλές θετικές όψεις, προφανώς. Αλλά επειδή έχουμε φτάσει να το αξιοποιούμε σε τόσο πολλούς και διαφορετικούς τομείς και επειδή μπορεί πλέον να χειριστεί κάθε είδος πληροφορίας και έκφρασης, νομίζω ότι μας επιβάλλει και έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης. Μας μαθαίνει να σκανάρουμε, να διατρέχουμε την επιφάνεια, σε αναζήτηση μικρών κομματιών πληροφορίας. Αυτός ο τρόπος σκέψης, στον οποίο συνηθίζουμε, δεν παύει να υφίσταται όταν κλείνουμε τον κομπιούτερ ή το iphone ή το blackberry κ.λπ.».
- Προκειμένου να γράψετε το βιβλίο σας μελετήσατε τα αποτελέσματα αρκετών νευρολογικών και ψυχολογικών ερευνών γύρω από την επίδραση της χρήσης του Ιντερνετ. Μέχρι στιγμής, τι εικόνα δίνουν;
«Εχουν γίνει και βρίσκονται σε εξέλιξη πολλά πειράματα γύρω από το τι συμβαίνει όταν αντλούμε πληροφορίες από μια οθόνη ακολουθώντας τους υπερσυνδέσμους και ποιες είναι οι συνέπειες στην ικανότητα συγκέντρωσης. Οπως προκύπτει, όταν μοιράζουμε την προσοχή μας και διαρκώς διακόπτουμε αυτό που διαβάζουμε για να περάσουμε σε κάτι άλλο, τα εγκεφαλικά κυκλώματα πληρώνουν ένα τίμημα: γίνεται δυσκολότερο να διαμορφώσουν αναμνήσεις, να φτιάξουν μέσα στον εγκέφαλό μας εκείνη τη βαθιά σύνδεση που δημιουργεί τη γνώση και κατά συνέπεια την αφηρημένη σκέψη».
- Αποκλείεται να μας καθιστά συλλογικά εξυπνότερους; Για παράδειγμα, αυτό δεν επιτυγχάνουν τα ανοιχτά συστήματα, τα οποία επιτρέπουν -μάλιστα ενθαρρύνουν- πολλούς ανθρώπους να συνεργαστούν για να δημιουργήσουν κάτι νέο;
«Ενα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του Ιντερνετ είναι ακριβώς αυτή η δυνατότητα που δίνει σε ανθρώπους που απέχουν πολύ μεταξύ τους να συνεργάζονται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά από ποτέ. Αυτή η ελευθερία δεν μπορεί παρά να δώσει ώθηση στην ανθρώπινη δημιουργικότητα. Ωστόσο δεν συμφωνώ ότι υπάρχει καν αυτή η περίφημη και πολυσυζητημένη συλλογική ευφυΐα».
- Εκτός από τον εγκέφαλο, πάντως, και το Διαδίκτυο χαρακτηρίζεται από πλαστικότητα και προσαρμοστικότητα. Θα μπορούσε για παράδειγμα να εξελιχθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να ενθαρρύνει, αντί να αναστέλλει, την ικανότητα για κριτική ανάγνωση και σκέψη;
«Είναι πιθανό, αλλά κοιτάζοντας την πρόσφατη ιστορία του βλέπουμε ότι μάλλον κινούμαστε προς την κατεύθυνση της ακόμη μεγαλύτερης πολυδιάσπασης - ειδικά καθώς μεταφερόμαστε από το μοντέλο της διάδοσης της πληροφορίας μέσω της ιστοσελίδας προς τη διάδοσή της μέσω κοινωνικών δικτύων, όπως το Facebook και το Twitter, όπου το ζητούμενο είναι η διαρκής παραγωγή πολύ σύντομων μηνυμάτων. Η ιστορία του Διαδικτύου είναι από μόνη της μια ένδειξη ότι όσο περνάει ο καιρός τόσο απομακρυνόμαστε από το μοντέλο της προσεκτικής ανάγνωσης και της εμβάθυνσης».
- Από ό,τι καταλαβαίνω δεν πιστεύετε στο multi tasking.
«Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν έχει την ικανότητα να κάνει δυο πράγματα ταυτόχρονα. Οταν μιλάμε για multitasking, στην πραγματικότητα αναφερόμαστε στη διαρκή εναλλαγή ανάμεσα σε δυο εργασίες. Οταν το κάνουμε αυτό -και σε αυτό το σημείο η επιστήμη είναι απόλυτη- τότε πληρώνουμε ένα γνωστικό τίμημα. Χάνουμε σε συγκέντρωση, κατανόηση, βάθος και παραγωγικότητα. Επίσης, όσο περισσότερο multitasking κάνουμε τόσο προπονούμε το μυαλό μας στο να το επιζητά και να αποφεύγει τη συγκέντρωση».
- Πώς θα περιγράφατε τον τρόπο που διαβάζουμε στο Διαδίκτυο;
«Επιπόλαιο, βιαστικό, πρόχειρο και επιφανειακό - συνήθως».
- Εσείς πώς διαβάζετε στο Διαδίκτυο;
«Οχι πολύ καλά... Από την άλλη, σκέφτομαι ότι μπορεί ως κοινωνία να απομακρυνόμαστε από τη διεισδυτική, κριτική σκέψη και να κινούμαστε προς την κατεύθυνση ενός νέου τύπου σκέψης, περισσότερο βιαστικού και χρηστικού. Ισως βρισκόμαστε στην αρχή μιας μακροπρόθεσμης αλλαγής. Ως ξεχωριστά πρόσωπα, όμως, είμαστε σε θέση να κάνουμε επιλογές και να προσπαθήσουμε να αντισταθμίσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης του Ιντερνετ στο μυαλό μας. Είναι γνωστό - η κριτική σκέψη προϋποθέτει συγκέντρωση, προσεκτική ανάγνωση, χρόνο και εξάσκηση». *
info:Nicholas Carr, «The Shallows. What the Internet is Doing to our Brains», Norton
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου