Δευτέρα 8 Νοεμβρίου 2010

Τι μας διδάσκει η σύγχρονη διαχείριση κρίσεων;


"Το να ξυπνάς νωρίς δεν επισπεύδει το χάραμα." αναφέρει μια παλιά Μεξικανική παροιμία.
Η ανυπομονησία πριν ένα κρίσιμο συμβάν είναι γεγονός πως δεν επιταχύνει την έλευσή του. Και είναι σίγουρο πως βρισκόμαστε σήμερα σε ένα τέτοιο σημείο, που και διάχυτη είναι η ανυπομονησία για τις επερχόμενες εξελίξεις αλλά και αισθητή η προσμονή για το έναυσμα που θα σηματοδοτήσει ένα νέο ελπιδοφόρο ξεκίνημα.

Στον κόσμο των μαθηματικών το σημείο αυτό ονομάζεται "σημείο καμπής" (singularity point). Ένας άλλος δόκιμος επιστημονικός όρος που ..................
...................
περιγράφει το φαινόμενο το οποίο βιώνουμε σήμερα είναι αυτός της "ασυνέχειας" (discontinuity).

Στην θεωρία της διαχείρισης κρίσεων μιλάμε, ουσιαστικά, για το σημείο εκείνο που δεν είναι εφικτό να προσδιορίσει κανείς τις επερχόμενες εξελίξεις και η αβεβαιότητα για το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον εκτινάσσεται στο άπειρο. Ή έκβαση των γεγονότων μπορεί να είναι ιδιαίτερα θετική ή απόλυτα αρνητική έως καταστροφική. Συνήθως οι πιθανότητες για μια θετική ή αρνητική εξέλιξη μοιράζονται στο 50%-50%. Τα ποσοστά αυτά αυξομειώνονται ανάλογα με την προετοιμασία για την διαχείριση της κρίσης. Την προετοιμασία που έχει προηγηθεί, φυσικά, κατά την διάρκεια της περιόδου ηρεμίας, πριν την εκδήλωση της κρίσης. Η ύπαρξη κατάλληλης προετοιμασίας αυξάνει τις πιθανότητες υπέρ μιας θετικής έκβασης της κρίσης, ενώ μια ανεπαρκής ή ελλιπής προετοιμασία αυξάνει, προφανώς, τις πιθανότητες υπέρ μιας αρνητικής έκβασης της κρίσης. Η αποδοχή αυτής της πραγματικότητας, θα οδηγήσει στην συνειδητοποίηση του ότι: Με σωστό σχεδιασμό, μπορεί να υπάρξει και η θετική πλευρά σε μία κρίση.

Η χώρα μας βρίσκεται σήμερα ακριβώς σε ένα τέτοιο σημείο καμπής. Και δυστυχώς στην προηγηθείσα περίοδο ηρεμίας δεν προετοιμάσθηκε επαρκώς. Αντιθέτως, μάλιστα, αγνόησε επιδεικτικά όλα τα πρόδρομα συμπτώματα τα οποία έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου προ της επερχόμενης κρίσης. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της ανεπάρκειάς μας -κατά τα προηγούμενα έτη- και της πολιτικής αδυναμίας του αποτελεσματικού χειρισμού της τρέχουσας κρίσης από το σύνολο της υφιστάμενης πολιτικής ηγεσίας παραθέτουμε τα χαρακτηριστικά της κρίσης ενός οργανισμού (οργανισμός= άτομο, εταιρεία, χώρα. Στην περίπτωσή μας βιώνουμε την τρίτη περίπτωση, μια κρίση σε εθνικό επίπεδο):

1. Είναι κλιμακούμενη σε ένταση.

2. Καταλήγει σε στενό έλεγχο του οργανισμού από "κυβερνητικά" όργανα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. (Στην περίπτωσή μας μιλάμε για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΔΝΤ και φυσικά τα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης)

3. Παρεμβαίνει στις συνήθεις λειτουργίες του οργανισμού. (Ήδη βιώνουμε αυτό το χαρακτηριστικό αφού η συνήθης λειτουργία της αγοράς έχει απορρυθμιστεί και σε πολλές περιπτώσεις παραλύσει, ενώ ολόκληρες κοινωνικές ομάδες αλλάζουν βιαίως τρόπο ζωής και καθημερινές συνήθειες)

4. Διακινδυνεύει την θετική δημόσια εικόνα του οργανισμού. (Εδώ και μήνες η χώρα μας διαπομπεύεται δημοσίως και παγκοσμίως)

5. Ζημιώνει και τραυματίζει με κάθε τρόπο την διάθεση των προϊόντων (υπηρεσιών) του οργανισμού. (Είναι γνωστές οι επιπτώσεις της κρίσης στην μείωση του τουριστικού κύματος προς την χώρα μας, ενώ ταυτόχρονα οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη καχυποψία στις όποιες διεθνείς τους συναλλαγές)

Όπως και η κάθε κρίση, έτσι και η δική μας, εξελίσσεται σε 4 φάσεις (τα επονομαζόμενα "Στάδια της Κρίσης"):

Αρχικά βιώνουμε το "Στάδιο προδρόμων συμπτωμάτων" (Prodromal crisis stage). Είναι η περίοδος πριν το 2009, όπου μπορούσε κανείς να εντοπίσει μόνον τα διάσπαρτα πρόδρομα συμπτώματα της επερχόμενης κρίσης. Κάποια από αυτά μπορούσαν να διακριθούν με ευκολία στο ιδιαίτερα αυξανόμενο επίπεδο διαφθοράς του δημοσίου, στην γιγάντωση της ζήτησης των πελατειακών σχέσεων μεταξύ πολιτών και πολιτικών, στην καταπάτηση ελευθεριών από συντεταγμένες κοινωνικές ομάδες (μπλόκα, καταλήψεις κλπ), στις εκθέσεις διεθνών οργανισμών που καταδείκνυαν τον αλόγιστο κρατισμό και την αδιανόητη σπατάλη δανεικών κονδυλίων ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων στήριξης και επιδοτήσεων καθώς και στα άρθρα και στις δηλώσεις ολίγων τολμηρών πολιτών οι οποίοι αυτομάτως στιγματίζονταν ως "αδίστακτοι και αιμοδιψείς νεοφιλελεύθεροι" και ρίπτονταν στην πυρά της πολιτικής απαξίωσης και του προσωπικού ευτελισμού.

Στην συνέχεια περνάμε στο "Στάδιο κορύφωσης της Κρίσης" (Acute crisis stage). Στο σημείο αυτό βρεθήκαμε ουσιαστικά στην αρχή του 2010 όταν η χώρα αντιμετώπισε την πρακτική αδυναμία πληρωμών οδηγούμενη στο χείλος του γκρεμού της χρεοκοπίας. Η παρέμβαση της ΕΕ και του ΔΝΤ οριοθετεί και τεχνικά το σημείο κορύφωσης της κρίσης. Είναι ακριβώς το σημείο που βρισκόμαστε και σήμερα αφού η χρεοκοπία δεν έχει ακόμη αποφευχθεί (σύμφωνα με τους δείκτες CMA η Ελλάδα μέχρι και τον Νοέμβριο του 2010 φιγουράρει πρώτη στην λίστα των υπό χρεοκοπία χωρών, παγκοσμίως, με πιθανότητα χρεοκοπίας 52,72%.). Η εφαρμογή όλων των μέτρων που προβλέπονται από το σχέδιο διάσωσης (το γνωστό μνημόνιο), η ειλικρινής (και όχι προσχηματική) εισαγωγή των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων και η μείωση του μεγέθους τους υπερτροφικού και σπάταλου ελληνικού κράτους, αποτελούν, ουσιαστικά, μονόδρομο για να μπορέσουμε να περάσουμε το γρηγορότερο δυνατόν στην επόμενη φάση:

Το "Στάδιο Επιπτώσεων" (Chronic crisis stage) αποτελεί μια χρονική περίοδο, απροσδιόριστη προς το παρόν, όπου η χώρα μας θα "πληρώνει" την τιμωρία της για το αμάρτημα του ασύστολου δανεισμού και της κατασπατάλησης των ποσών αυτών σε καταναλωτικές και μη αναπτυξιακές δαπάνες. Οι επιπτώσεις αυτές θα περιλαμβάνουν υψηλά επίπεδα ανεργίας, πτώση της αγοραστικής αξίας του εισοδήματος των πολιτών, μείωση βιοτικού επιπέδου, παρατεταμένη ύφεση και κοινωνική δυσφορία που πιθανότατα να οδηγήσει σε κοινωνικές αναταραχές.

Τέλος, το "Στάδιο Επιπτώσεων" θα το διαδεχθεί το "Στάδιο Επίλυσης" (Crisis resolution stage), όπου η οικονομική και κοινωνική ζωή θα ομαλοποιηθούν ξανά, η ανάπτυξη θα επανέλθει μειώνοντας την ανεργία, αυξάνοντας το εισόδημα των πολιτών και ενισχύοντας την αίσθηση ευημερίας, η οποία δεν θα στηρίζεται πλέον στα ξύλινα πόδια των δανεικών, αλλά στην συνετή διαχείριση του λιτού -πλέον- δημόσιου τομέα και στις πραγματικές παραγωγικές δυνατότητες αυτού του τόπου.

Στην χώρα μας δυστυχώς περισσεύουν οι επί παντός επιστητού ειδικοί που διαθέτουν γιατρικά "δια πάσα νόσο και ασθένεια". Υπόσχονται ανώδυνη και ταχεία έξοδο από την κρίση παραγνωρίζοντας τα όποια χαρακτηριστικά της, επενδύοντας στον πόνο και την απογοήτευση των πολιτών, στην φυσική αδράνεια προς το ξεβόλεμα και στην επί δεκαετίες περιτέχνως διαμορφωθείσα κρατικιστική νοοτροπία.

Μιλούμε για πολιτικούς ηγέτες-λαϊκιστές (ΝΔ-ΚΚΕ-ΣΥΝ κλπ "δημοκρατικές" δυνάμεις), που περιενδύονται τον χιτώνα των "αντιμνημονιακών". Και όπως αναφέρει και ο Μάριος Πλωρίτης: "Έτσι, στήνεται και τρανεύει και μακροημερεύει η Μεγάλη της Λοβιτούρας Σχολή, όπου αλληλοδιδάσκονται πολιτεία και πολίτες, μανδαρίνοι και παρίες, προνομιούχοι και πληβείοι ¬ και όπου όλοι οι «ι-σμοί» (κομματικοί, ιδεολογικοί κτλ.) περιενδύονται το μέγα άμφιο του εκφαυλισμού..."

Μιλούμε για πολιτικούς ηγέτες-λαϊκιστές (ΝΔ-ΚΚΕ-ΣΥΝ κλπ "δημοκρατικές" δυνάμεις), που ως σύγχρονοι σοφιστές, επιδίδονται στη διατύπωση σοφισμάτων, μέσω των οποίων υποστηρίζουν παράδοξες απόψεις, παραβιάζοντας συγκαλυμμένα τους νόμους της λογικής. Βλέπετε, από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα ουδέποτε η χώρα μας δεν κατάφερε να απαλλαγεί από τους "ευκαιριακούς εμπορίσκους ελπίδων" αντί "ευτελούς τιμήματος".

Η ανάλυση που παρατέθηκε ανωτέρω αποδεικνύει πως η πραγματική ελπίδα βρίσκεται μόνο στον επίπονο δρόμο της αρετής (αυτόν δηλαδή των οδυνηρών μα αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και της δραστικής μείωσης του κράτους) και όχι στον εύκολο δρόμο της κακίας (των εύκολων και ευχάριστων "λύσεων"). Ιδίως όταν η εύκολη λύση προσφέρεται από όλους αυτούς τους κρατικοθρεμμένους πολιτικούς, συνδικαλιστές και "εθνικούς" προμηθευτές, που εξέθρεψαν την αρρωστημένη νοοτροπία που οδήγησε όλα αυτά τα χρόνια την χώρα στο χείλος του γκρεμού.

Για όλους αυτούς προτείνουμε την σύσταση του Αυστριακού φιλοσόφου Ludwig Wittgenstein: "Για ό,τι δεν μπορεί κανείς να μιλήσει, καλύτερα να μένει σιωπηλός."

----------------------------------------
* Ο Δρ. Γεώργιος Ι. Αναστασόπουλος (ganas@forumgreece.gr) είναι Διευθύνων Σύμβουλος στο Forum για την Ελλάδα (www.forumgreece.gr).

Δεν υπάρχουν σχόλια :