ΕΠΕΖΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΝΑΖΙΣΤΙΚΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΉΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΔΟΤΕΣ, ΚΑΙ ΒΓΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΗΣΦΥΓΕΤΑ ΤΟΥΣ ΉΚΑΤΕΒΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΟΥΝΟ, ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΘΟΥΝ ΣΑΝ
ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΛΗΞΟΥΝ ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ, ΝΑ ΣΥΓΚΡΟΥΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ. ΕΤΣΙ, ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΒΡΑΙΟΙ ΚΑΤΑΦΕΡΑΝ ΝΑ ΦΤΙΑΞΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ
«Φύγαμε όλη η οικογένεια, ένα καραβάνι δεκαεφτά ατόμων. Μπήκαμε σε ένα γκαζοζέν, ξαπλώσαμε κάτω, μας σκέπασαν με έναν τρύπιο μουσαμά, από πάνω μας ήταν .......
ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΛΗΞΟΥΝ ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ, ΝΑ ΣΥΓΚΡΟΥΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ. ΕΤΣΙ, ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΒΡΑΙΟΙ ΚΑΤΑΦΕΡΑΝ ΝΑ ΦΤΙΑΞΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ
«Φύγαμε όλη η οικογένεια, ένα καραβάνι δεκαεφτά ατόμων. Μπήκαμε σε ένα γκαζοζέν, ξαπλώσαμε κάτω, μας σκέπασαν με έναν τρύπιο μουσαμά, από πάνω μας ήταν .......
....... σφαχτάρια... Ετσι περάσαμε τον Αξιό. Ηταν μια επιχείρηση. Τον αντάρτη που μας πέρασε Βασίλη τον έλεγαν, του βγάζω το καπέλο...».
Χάρη στο ΕΑΜ, η Μαίντη Κοέν κατάφερε να γλιτώσει από το γκέτο της Θεσσαλονίκης το 1943, κατέφυγε χωρίς δεκάρα σε έναν θείο της στην Αθήνα και το 1945, σε ηλικία δεκαεπτά χρονών, άρρωστη και καταταλαιπωρημένη, κρύφτηκε στο αμπάρι ενός πλοίου και έφτασε στην Παλαιστίνη. Εκεί έμαθε «τι σημαίνει να αγωνίζεσαι για τη ζωή σου» ζώντας δυο χρόνια σε κιμπούτς σαν μετανάστρια να πλένει και να μπαλώνει ρούχα. Το 1948 παντρεύτηκε στο Τελ Αβίβ τον Μαρσέλ Σολομών, έναν Εβραίο από την Καβάλα που έγινε ο πρώτος τραυματίας στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948-49, εκείνον τον οποίο οι Αραβες ονόμασαν «καταστροφή» και οι Ισραηλινοί, «πόλεμο της ανεξαρτησίας». Η ιστορία της Μαίντη Κοέν είναι ένα αντιπροσωπευτικό επεισόδιο από την άγνωστη μεταπολεμική Οδύσσεια των Ελλήνων Εβραίων, που κορυφώθηκε το 1945-1948 λίγο πριν από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Εκείνο το διάστημα και ενώ η Ελλάδα βυθιζόταν στη δίνη του Εμφυλίου, περίπου 5.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, της Αθήνας, της Κέρκυρας, των Σερρών, των Ιωαννίνων κ.ά. που γλίτωσαν από τη ναζιστική θηριωδία, κατάφεραν έπειτα από απίστευτες περιπέτειες να μεταναστεύσουν κρυφά στην Παλαιστίνη, σε μια εποχή όπου η βρετανική αποικιοκρατική κυβέρνηση έδινε άδειες με το σταγονόμετρο.
Το όνειρό τους ήταν να φύγουν από τους τόπους του ολέθρου και να πιάσουν τη ζωή τους από την αρχή. Οι περισσότεροι τα κατάφεραν αλλάζοντας ριζικά τον κοινωνικό προσανατολισμό τους και συνειδητά ή ασυνείδητα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης εβραϊκής ιστορίας. Διότι η μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων τσακισμένων Εβραίων από ολόκληρη την Ευρώπη εκείνη την περίοδο, άρχισε μεν αυθόρμητα, αλλά γρήγορα πήρε τη μορφή οργανωμένου κινήματος που αποτέλεσε το αποκορύφωμα της σιωνιστικής πολιτικής στον αγώνα της για τη δημιουργία ενός κράτους του Ισραήλ.
Πρωτότυπη έρευνα
Παρ΄ όλα αυτά, η έντονη μεταναστευτική δραστηριότητα μεταξύ Πειραιά και Σουνίου, ιδίως το 1945-46, μοιάζει να μην έχει καταγραφεί από την επίσημη ελληνική ιστορία. Και πέρα από τις διάφορες αφηγήσεις σε αυτοβιογραφικά βιβλία, μόνο κάποιες αναφορές βρίσκουμε για τα «στρατόπεδα προετοιμασίας» όπου χιλιάδες πρόσφυγες συγκεντρώνονταν περιμένοντας τον απόπλου και διαπαιδαγωγούνταν για να αντιμετωπίσουν τη νέα κατάσταση πραγμάτων- γλώσσα, καθημερινότητα στις αγροτικές κοινοβιακές εγκαταστάσεις κ.ο.κ.- στη νέα τους πατρίδα. Για όλα αυτά είναι πολύ σημαντικό το βιβλίο Η ζωή απ΄ την αρχή. (Εκδ. Αλεξάνδρεια) που φωτίζει αυτήν την υπόθεση, τοποθετώντας την επιπλέον στα ιστορικά - πολιτικά- κοινωνικά ελληνικά και διεθνή συμφραζόμενά της. Πρόκειται για μια πρωτότυπη έρευνα της Καρίνας Λάμψα και του Ιακώβ Σιμπή, οι οποίοι βασίστηκαν σε ανέκδοτα αρχεία και έγγραφα αλλά και σε προφορικές μαρτυρίες και συνέθεσαν ένα συναρπαστικό εντέλει ανάγνωσμα που διαθέτει και επιστημονική εγκυρότητα και ψυχή.
Οι Εβραίοι που εγκατέλειψαν την Ελλάδα μετά τον πόλεμο ήσαν πολύ περισσότεροι από εκείνους που έμειναν, μας επισημαίνουν οι συγγραφείς του τόμου.
Ηδη πριν από τον πόλεμο είχαν εγκατασταθεί στην Παλαιστίνη 16.000 Ελληνες, αλλά το 1939 υπάρχουν ακόμα στην Ελλάδα 75.000 εβραϊκές ψυχές. Τα πρώτα κύματα μετανάστευσης (αστικών κυρίως εβραϊκών οικογενειών προς την Αθήνα) αρχίζουν με την έναρξη του πολέμου και εντείνονται (και προς το βουνό κοντά στους αντάρτες) το 1943, λίγο πριν από τον μαζικό εκτοπισμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Τότε μόλις- πολύ αργά δηλαδή- αρχίζει η οργανωμένη επιχείρηση διάσωσής τους κατόπιν διαπραγματεύσεων μεταξύ Αγγλων και Εβραϊκού Πρακτορείου με το ΕΑΜ. Στις αρχές του 1946 οι Εβραίοι στην Ελλάδα δεν είναι παρά 9.736. Το 1950-51 ο αριθμός τους έχει μειωθεί σε 5.000.
/ / Μικέλα Χαρτουλάρη / / ΤΑ ΝΕΑ / /
Χάρη στο ΕΑΜ, η Μαίντη Κοέν κατάφερε να γλιτώσει από το γκέτο της Θεσσαλονίκης το 1943, κατέφυγε χωρίς δεκάρα σε έναν θείο της στην Αθήνα και το 1945, σε ηλικία δεκαεπτά χρονών, άρρωστη και καταταλαιπωρημένη, κρύφτηκε στο αμπάρι ενός πλοίου και έφτασε στην Παλαιστίνη. Εκεί έμαθε «τι σημαίνει να αγωνίζεσαι για τη ζωή σου» ζώντας δυο χρόνια σε κιμπούτς σαν μετανάστρια να πλένει και να μπαλώνει ρούχα. Το 1948 παντρεύτηκε στο Τελ Αβίβ τον Μαρσέλ Σολομών, έναν Εβραίο από την Καβάλα που έγινε ο πρώτος τραυματίας στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948-49, εκείνον τον οποίο οι Αραβες ονόμασαν «καταστροφή» και οι Ισραηλινοί, «πόλεμο της ανεξαρτησίας». Η ιστορία της Μαίντη Κοέν είναι ένα αντιπροσωπευτικό επεισόδιο από την άγνωστη μεταπολεμική Οδύσσεια των Ελλήνων Εβραίων, που κορυφώθηκε το 1945-1948 λίγο πριν από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Εκείνο το διάστημα και ενώ η Ελλάδα βυθιζόταν στη δίνη του Εμφυλίου, περίπου 5.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, της Αθήνας, της Κέρκυρας, των Σερρών, των Ιωαννίνων κ.ά. που γλίτωσαν από τη ναζιστική θηριωδία, κατάφεραν έπειτα από απίστευτες περιπέτειες να μεταναστεύσουν κρυφά στην Παλαιστίνη, σε μια εποχή όπου η βρετανική αποικιοκρατική κυβέρνηση έδινε άδειες με το σταγονόμετρο.
Το όνειρό τους ήταν να φύγουν από τους τόπους του ολέθρου και να πιάσουν τη ζωή τους από την αρχή. Οι περισσότεροι τα κατάφεραν αλλάζοντας ριζικά τον κοινωνικό προσανατολισμό τους και συνειδητά ή ασυνείδητα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης εβραϊκής ιστορίας. Διότι η μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων τσακισμένων Εβραίων από ολόκληρη την Ευρώπη εκείνη την περίοδο, άρχισε μεν αυθόρμητα, αλλά γρήγορα πήρε τη μορφή οργανωμένου κινήματος που αποτέλεσε το αποκορύφωμα της σιωνιστικής πολιτικής στον αγώνα της για τη δημιουργία ενός κράτους του Ισραήλ.
Πρωτότυπη έρευνα
Παρ΄ όλα αυτά, η έντονη μεταναστευτική δραστηριότητα μεταξύ Πειραιά και Σουνίου, ιδίως το 1945-46, μοιάζει να μην έχει καταγραφεί από την επίσημη ελληνική ιστορία. Και πέρα από τις διάφορες αφηγήσεις σε αυτοβιογραφικά βιβλία, μόνο κάποιες αναφορές βρίσκουμε για τα «στρατόπεδα προετοιμασίας» όπου χιλιάδες πρόσφυγες συγκεντρώνονταν περιμένοντας τον απόπλου και διαπαιδαγωγούνταν για να αντιμετωπίσουν τη νέα κατάσταση πραγμάτων- γλώσσα, καθημερινότητα στις αγροτικές κοινοβιακές εγκαταστάσεις κ.ο.κ.- στη νέα τους πατρίδα. Για όλα αυτά είναι πολύ σημαντικό το βιβλίο Η ζωή απ΄ την αρχή. (Εκδ. Αλεξάνδρεια) που φωτίζει αυτήν την υπόθεση, τοποθετώντας την επιπλέον στα ιστορικά - πολιτικά- κοινωνικά ελληνικά και διεθνή συμφραζόμενά της. Πρόκειται για μια πρωτότυπη έρευνα της Καρίνας Λάμψα και του Ιακώβ Σιμπή, οι οποίοι βασίστηκαν σε ανέκδοτα αρχεία και έγγραφα αλλά και σε προφορικές μαρτυρίες και συνέθεσαν ένα συναρπαστικό εντέλει ανάγνωσμα που διαθέτει και επιστημονική εγκυρότητα και ψυχή.
Οι Εβραίοι που εγκατέλειψαν την Ελλάδα μετά τον πόλεμο ήσαν πολύ περισσότεροι από εκείνους που έμειναν, μας επισημαίνουν οι συγγραφείς του τόμου.
Ηδη πριν από τον πόλεμο είχαν εγκατασταθεί στην Παλαιστίνη 16.000 Ελληνες, αλλά το 1939 υπάρχουν ακόμα στην Ελλάδα 75.000 εβραϊκές ψυχές. Τα πρώτα κύματα μετανάστευσης (αστικών κυρίως εβραϊκών οικογενειών προς την Αθήνα) αρχίζουν με την έναρξη του πολέμου και εντείνονται (και προς το βουνό κοντά στους αντάρτες) το 1943, λίγο πριν από τον μαζικό εκτοπισμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Τότε μόλις- πολύ αργά δηλαδή- αρχίζει η οργανωμένη επιχείρηση διάσωσής τους κατόπιν διαπραγματεύσεων μεταξύ Αγγλων και Εβραϊκού Πρακτορείου με το ΕΑΜ. Στις αρχές του 1946 οι Εβραίοι στην Ελλάδα δεν είναι παρά 9.736. Το 1950-51 ο αριθμός τους έχει μειωθεί σε 5.000.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου