Σύνταξη τέλος!

του Μιχάλη Μητσού

Τα παλιά τα χρόνια, τότε που κάναμε εκδρομές και σκεφτόμασταν πώς θα αλλάξουμε τον κόσμο, ένας φίλος – καλή του ώρα – είχε μια ενδιαφέρουσα ιδέα. 

Γιατί να μην αντιστρέψουμε όλο το ...

σχήμα εργασία/σύνταξη; Γιατί να μην πληρωνόμαστε για να καθόμαστε όσο είμαστε νέοι, οπότε θα το απολαμβάνουμε και περισσότερο, και να αρχίσουμε να δουλεύουμε ύστερα από καμιά εικοσαριά χρόνια που θα έχουμε χορτάσει;

Είναι αλήθεια ότι στη σημερινή Ευρώπη όλο και περισσότεροι νέοι «κάθονται»: η ανεργία στην ηλικιακή κατηγορία 15-24 ετών ξεπέρασε το 50% στην Ελλάδα και την Ισπανία, ενώ πλησιάζει το 40% στην Πορτογαλία. Αλλά μάλλον δεν εννοούσε αυτό ο φίλος μου. Πιο κοντά σ’ εκείνη την επαναστατική του ιδέα βρίσκεται η πρόταση που διατύπωσε αυτή την εβδομάδα από τις στήλες της Γκάρντιαν ο βρετανός καθηγητής Ρόμπερτ Σκιντέλσκι, γνωστός από την τρίτομη μνημειώδη βιογραφία του Κέινς.

Η έννοια της σύνταξης, σημειώνει ο Σκιντέλσκι, δεν είναι τόσο παλιά όσο νομίζουμε. Στην Αγγλία, ας πούμε, θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 1908, χωρίς όμως να πείθει ιδιαίτερα: οι άνθρωποι ζούσαν τότε μέχρι τα πενήντα και η απόφαση ήταν να παίρνουν σύνταξη στα εβδομήντα! Αλλά και η έννοια της εργασίας αντιμετωπιζόταν τότε με διαφορετικό τρόπο. 

Στο βιβλίο του «Οικονομικές προοπτικές για τα εγγόνια μας», που εκδόθηκε το 1930, ο Κέινς προέβλεπε ότι στις αρχές του επόμενου αιώνα – σήμερα – οι άνθρωποι θα δουλεύουν λιγότερο από 15 ώρες την εβδομάδα για να εξασφαλίσουν ένα βιοτικό επίπεδο τέσσερις με πέντε φορές καλύτερο από τότε. Ετσι κι αλλιώς, οι πλούσιοι δεν χρειαζόταν ποτέ να δουλέψουν. Οσο πιο εύπορες γίνονταν λοιπόν οι κοινωνίες τόσο λιγότερη δουλειά θα χρειαζόταν.

Είναι προφανές ότι η πορεία του καπιταλισμού, δηλαδή η αύξηση των ανισοτήτων, διέψευσε την πρόβλεψή του. 

Οπως λέει όμως ο Σκιντέλσκι, ο στόχος των σύγχρονων καπιταλιστικών κοινωνιών θα έπρεπε να είναι η αναζήτηση αυτής ακριβώς της ισορροπίας: να μην «αποσύρονται» οι ηλικιωμένοι (εκτός από τους πολύ ηλικιωμένους και τους αρρώστους) από ένα σχήμα τριών ωρών εργασίας την ημέρα και να μη χρειάζεται να δουλεύουν οι νέοι περισσότερο από τρεις ώρες την ημέρα. Να καταργηθεί η σύνταξη για να είναι οι άνθρωποι πιο ευτυχισμένοι.

ΤΑ ΝΕΑ