Τρίτη 22 Ιουνίου 2010

Το τέλος μιας εποχής

Η ιδιορρυθμία της σημερινής κρίσεως είναι ότι δεν έχει προηγούμενο στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδος, και ως εκ τούτου δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη από το σημερινό πολιτικό σύστημα, που ανεδείχθη μέσα από τον δοκιμαστικό σωλήνα της μεταπολιτεύσεως, με άλλα λόγια δίχως την εμπειρία σαρωτικών καταστροφών.

Διακατέχεται η κυβέρνηση και εν γένει το σύστημα της χώρας -πολιτικό και οικονομικό- από το ενδεχόμενο μιας κοινωνικής αναταραχής, λόγω των μέτρων που εισάγουν ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου και οι υπουργοί του. Δικαίως από μία άποψη, διότι το ζητούμενο του αντιπροσωπευτικού συστήματος είναι η κοινωνική σταθερότης, δίχως την οποία μία κατάσταση μπορεί να εκφύγει του ελέγχου. Οι ανησυχίες εντείνονται, επίσης, από το γεγονός ότι ουδείς έχει προσλαμβάνουσες παραστάσεις από το παρελθόν, για το είδος της ........


....... σημερινής αναταραχής που προεξοφλείται δικαίως ή αδίκως.

Πράγματι, οι αναταραχές του παρελθόντος προέρχονταν από συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες και όχι από μία συνολική κοινωνική δυσαρέσκεια. Ειδικότερα, οι πλέον επικίνδυνες ταραχές -από πολιτική άποψη- δημιουργούνταν από εποχικούς εργάτες - τους καπνεργάτες στη δεκαετία του ’30 και τους οικοδόμους στη δεκαετία του ’60. Από τις δύο αυτές δεξαμενές στρατολογούσε το ΚΚΕ ή εν γένει η ριζοσπαστική Αριστερά τους οπαδούς και τα στελέχη της. Στην εποχή μας, εποχικοί εργάτες δεν υπάρχουν - τουλάχιστον Ελληνες ως προς την καταγωγή. Κατά συνέπεια, ουδέν συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί από τη συγκεκριμένη ιστορική εμπειρία.

Στη μεταπολίτευση η αναταραχή προερχόταν από τους εργαζομένους στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα -δημόσιοι υπάλληλοι, Τράπεζες, ΔΕΗ, ΟΤΕ κ.λπ. Αλλά η διαπάλη των κοινωνικών αυτών ομάδων με την εκάστοτε κυβέρνηση αφορούσε στην εξασφάλιση κάποιων προνομιακών ρυθμίσεων και μισθολογικών αυξήσεων. Ουδέποτε αυτές οι τάξεις αντιμετώπισαν το φάσμα της μειώσεως των αποδοχών, όπως συμβαίνει σήμερα.

Σημείο σταθερότητος όλα αυτά τα χρόνια ήταν η «οικογενειακή επιχείρηση», ο επιχειρηματίας που απασχολούσε έως δέκα με δεκαπέντε άτομα, όπου οι σχέσεις εργοδότη και εργαζομένων διέπονταν από ένα «ειδικό καθεστώς», θα έλεγε κανείς. Ηταν η περιοχή που δεν κατάφερε να εισδύσει ο συνδικαλισμός και η Αριστερά. Σήμερα, η τάξη αυτή πλήττεται· σε λίγο θα κινδυνεύει ίσως με εξαφάνιση. Ενδεχομένως οι εξελίξεις να κινούνται προς ορθολογικές κατευθύνσεις, αλλά το αιφνίδιο των αλλαγών θα αναδείξει πρόβλημα, η διαχείριση του οποίου θα είναι εξαιρετικά δυσχερής.

Το πλέον προβληματικό ζήτημα στη διαδικασία αναδιαρθρώσεως της οικονομίας είναι ότι δεν έχει τέλος ορατό, αφού και μετά την εξάντληση της τριετίας και εάν όλα εξελιχθούν κατ’ ευχήν το δημόσιο χρέος υπολογίζεται ότι θα εγγίζει το 150% του ΑΕΠ. Είναι προφανές ότι απαιτείται προσπάθεια υπεράνθρωπη για να πεισθεί η ελληνική κοινωνία ότι η προσπάθεια αξίζει πράγματι τον κόπο. Είναι σαφές επίσης ότι οι τεχνικές του παρελθόντος -επικοινωνιακές και άλλες- δεν εξαρκούν. Και είναι βέβαιο ότι το ευρωπαϊκό σύστημα επίσης διέρχεται κρίση σοβαρότατη. Είναι το τέλος μιας εποχής, και άδηλο το μέλλον.

Δεν υπάρχουν σχόλια :