Μια Κρητικοπούλα στο χαρέμι του σουλτάνου

Απήχθη στα 15 της, έγινε «δώρο» στον Αμπντούλ Αζίζ κι έκανε μαζί του δύο παιδιά

Η μυθιστορηματική ζωή της Ευδοξίας Βιτάλη από τα Χανιά, που η οικογένειά της πολέμησε τους Τούρκους και τελικά την απελευθέρωσε μέσα από το σαράι

Χανιά 1866. Τα αρσενικά μέλη της οικογένειας Βιτάλη μάχονται στο πλευρό των ορθόδοξων Κρητικών εναντίον των Τούρκων. Ο πατριάρχης της οικογένειας, αν και καθολικός και ενετικής καταγωγής, έχει αποφασίσει να ξοδέψει την περιουσία του στον απελευθερωτικό αγώνα και έχει ζητήσει από τους γιους του να πολεμήσουν εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στο αρχοντικό του άρχοντα Βιτάλη τις περισσότερες μέρες μένει μόνο η γυναίκα του, το υπηρετικό προσωπικό και η ....

.... 15χρονη κόρη τους Ευδοξία, για την οποία ήδη έχουν φτάσει τα πρώτα προξενιά. Οι γυναίκες της οικογένειας ετοιμάζουν στο κελάρι τα εφόδια για τους αγωνιστές, τα οποία έρχονται και παίρνουν συνήθως τα βράδια οι άνδρες της οικογένειας και οι συμπολεμιστές τους. Οι Τούρκοι έχουν οργιστεί από τη στάση του άρχοντα Βιτάλη και μια μέρα κάνουν επιδρομή στο αρχοντικό του. Στο κελάρι εκείνη την ώρα ήταν τα αδέλφια της Ευδοξίας και ετοίμαζαν τις προμήθειές τους. Η κοπέλα όμως ήταν μόνη της και δεν πρόλαβε να αντιδράσει όταν όρμησαν οι Τούρκοι. Την πούλησαν. «Η ομορφιά της ήταν ξακουστή στα Χανιά και οι δουλέμποροι που την άρπαξαν την πούλησαν αρχικά στον πασά των Χανίων. Εκείνος όμως κατάλαβε πως με την ομορφιά της Ευδοξίας θα μπορούσε να καλοπιάσει τον μεγάλο σουλτάνο και του την στέλνει ως δώρο για το χαρέμι του», λέει η κ. Χριστίνα Αλεξάνδρου δισεγγονή της Ευδοξίας Βιτάλη.

Η 15χρονη Ευδοξία μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη στο χαρέμι του σουλτάνου Αμπντούλ Αζίζ, και επιλέχθηκε από τη βαλιντέ σουλτάνα, τη Γαλλίδα μητέρα του, για να γίνει μία από τις συζύγους του. Η Ευδοξία έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στον σουλτάνο, όπως προκύπτει από το γεγονός πως μαζί της έκανε δύο παιδιά, τον Οσμάν ή Γιώργο όπως τον φώναζε η μητέρα του και την Αννίτα.

«Τουρκόσποροι». «Η οικογένειά της προσπαθούσε με κάθε τρόπο να βρει την κοπέλα, και για τον λόγο αυτό ξεκίνησαν από την Κρήτη τα αδέλφια της μόλις έμαθαν πως βρισκόταν στο χαρέμι του μεγάλου σουλτάνου. Ωστόσο, όταν ο πατέρας της έμαθε πως η κόρη του είχε αποκτήσει δύο παιδιά με τον Αμπντούλ Αζίζ, ζήτησε από τα αδέλφια της αν την απελευθερώσουν να την σκοτώσουν, διότι είχε γεννήσει δύο τουρκόσπορους. Ο κώδικας τιμής των Κρητικών δεν δικαιολογούσε σε καμία περίπτωση στη γυναίκα να έχει κοιμηθεί με Τούρκο, ακόμη και αν την είχαν απαγάγει ή βιάσει», εξηγεί η κ. Αλεξάνδρου, που στη διάρκεια της έρευνάς της για την προγιαγιά της βρήκε πολλά ντοκουμέντα της εποχής.

Το σκαλιστό αυγό. Τα αδέλφια της κατάφεραν να βρουν επαφή με την Ευδοξία μέσω μιας πραγματευτούς η οποία είχε την άδεια να μπαίνει στο χαρέμι και να πουλάει υφάσματα, αρώματα και κοσμήματα στις γυναίκες του σουλτάνου. Αυτή η κοπέλα, μάλλον ελληνικής καταγωγής, κατάφερνε να μεταφέρει τα μηνύματα της Ευδοξίας στα αδέλφια της και το αντίστροφο μέσα σε ένα σκαλιστό αυγό, το οποίο είχε τρεις κρύπτες. Μέσα στο αυγό η Ευδοξία έκρυβε μικρά κομματάκια χαρτιού και πληροφορούσε για τα νέα της τα αδέλφια της που αναζητούσαν τον τρόπο να την ελευθερώσουν. Με τη βοήθεια της κοπέλας, η Ευδοξία είχε βγάλει από το παλάτι και πολλά από τα κοσμήματά της, δώρα του σουλτάνου, τα οποία στη συνέχεια τα πούλησαν τα αδέλφια της και της εξασφάλισαν σημαντική περιουσία. Η Ευδοξία μετά την απελευθέρωσή της από το χαρέμι πήγε στην Ίμβρο, άλλαξε την ταυτότητά της, βαφτίστηκε χριστιανή ορθόδοξη και άρχισε από την αρχή τη ζωή της.

«Τα χρήματα που είχε από τα κοσμήματα του σουλτάνου τής επέτρεψαν να ζει μια πολύ άνετη ζωή. Αρχικά άνοιξε καπελάδικο στην Ίμβρο. Ύστερα από τον θάνατο του Αμπντούλ Αζίζ το 1876, πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου άνοιξε μια βιοτεχνία με ρούχα και καπέλα για κυρίες της καλής κοινωνίας. Μάλιστα προσέλαβε στη δουλειά πολλές κοπέλες από το χαρέμι του Αμπντούλ Αζίζ που διαλύθηκε όταν νέος σουλτάνος ανέλαβε ο Μουράτ Ε΄», διηγείται η κ. Αλεξάνδρου.

Την απελευθέρωσαν βάζοντας στη θέση της ένα πτώμα

Μυθιστορηματική είναι η απελευθέρωσή της από το χαρέμι του σουλτάνου. Μια ημέρα που θα πήγαινε σε γυναικείο χαμάμ στην περιοχή του Γκιοκσού (Γλυκά Νερά) αποφασίστηκε η επιχείρηση απελευθέρωσής της. Το σχέδιο ήταν να φανεί πως η Ευδοξία θα πηδούσε με τα παιδιά της μέσα στη θάλασσα για να δημιουργηθεί η εντύπωση πως πνίγηκαν. Τα αδέλφια της είχαν βρει μάλιστα το πτώμα μιας γυναίκας την οποία είχαν αφήσει πολλές ημέρες μέσα στη θάλασσα, προκειμένου να σαπουνοποιηθεί και να αλλοιωθούν τα χαρακτηριστικά της. Φεύγοντας όμως από το παλάτι παρουσιάστηκε το πρώτο πρόβλημα. Ο κανόνας έλεγε πως η γυναίκα που έβγαινε από το χαρέμι έπρεπε να έχει αφήσει πίσω της κάτι πολύ πολύτιμο γι΄ αυτήν. Η Ευδοξία έπρεπε λοιπόν να διαλέξει μεταξύ του γιου της ή της κόρης της. «Τελικά προτίμησε την Αννίτα, ενώ τον Γιώργο τον είδε ύστερα από πολλά χρόνια», λέει η κ. Αλεξάνδρου που στο δεύτερο μυθιστόρημά της θα αποκαλύψει τι συνέβη στον γιο του σουλτάνου Αμπντούλ Αζίζ και της Κρητικοπούλας Ευδοξίας.

Λίγο προτού η συνοδεία της Ευδοξίας φτάσει στα λουτρά επιτέθηκαν τα αδέλφια της. Ακολούθησε μια μικρή μάχη, στην οποία χάθηκε ένας από τους άντρες που ήταν μαζί με τους Κρητικούς, αλλά κατάφεραν να απελευθερώσουν την Ευδοξία και την κόρη της.

Στον σουλτάνο αναφέρθηκε πως η Κρητικοπούλα πνίγηκε, αφού ύστερα από μερικές ημέρες βρέθηκε το πτώμα τής άλλης κοπέλας. Έτσι ο Αμπντούλ Αζίζ δεν την αναζήτησε άλλο.

Τα αδέλφια της, αφού τη μετέφεραν με ασφάλεια στην Ίμβρο, επέστρεψαν στην Κρήτη και δήλωσαν στον πατέρα τους πως «καθάρισαν με την ντροπή της οικογένειας». 

/ / ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΣΤΕΛΙΟΣ ΒΡΑΔΕΛΗΣ / / ΤΑ ΝΕΑ / /