«Kούρεμα» στα δάνεια των ιδιωτών και όχι των κομμάτων

Τα δάνεια των ιδιωτών – ιδιαίτερα τα στεγαστικά δάνεια – είναι μία ωρολογιακή βόμβα έτοιμη να εκραγεί. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών είχαν παρθεί προ κρίσης, και μάλιστα σε εποχές που οι τράπεζες «πουλούσαν» τα ...

δάνεια με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους. Σήμερα όμως, δύο χρόνια και πλέον, μέσα στην οικονομική κρίση, με την ύφεση να βουλιάζει την αγορά και την ανεργία να καλπάζει πολλά από αυτά τα δάνεια δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν ακόμα και από δανειολήπτες μέχρι πρότινος φερέγγυους.

Οι τράπεζες απειλούνται με ένα ιδιότυπο «κραχ», το οποίο θα έχει επιπλέον απρόβλεπτες συνέπειες για την εσωτερική μας οικονομία. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία προοπτική αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος, παρά το γεγονός ότι από την διεθνή εμπειρία έχουμε λύσεις για το θέμα. Θα πρέπει να προβλεφθεί ένα «κούρεμα» και των δανείων των ιδιωτών. Κυρίως των στεγαστικών δανείων, που αποτελούν το 52% των χορηγηθέντων δανείων, αλλά θα πρέπει να εξεταστεί η πιθανότητα να ρυθμιστούν και τα καταναλωτικά δάνεια – πιστωτικές κάρτες και τα επιχειρηματικά δάνεια, που είναι πλέον και αυτά στο «κόκκινο» σε μεγάλο ποσοστό.

Τραπεζικοί κύκλοι εκφράζουν φόβους ότι μέσα στους επόμενους μήνες τα δάνεια που δεν θα μπορούν να εξυπηρετηθούν θα πολλαπλασιαστούν. Ήδη, μέσα σε 3 χρόνια, τα επισφαλή δάνεια τριπλασιάστηκαν:

• από 5,8% το 2008, εκτοξεύθηκαν στο 15% το 2011.
• Περισσότερα από 500.000 νοικοκυριά καθυστερούν από έναν έως και τρεις μήνες να πληρώσουν τη δόση τους στην τράπεζα.
• 50.000 οικογένειες δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε μία δόση.
• Οι αιτήσεις για διευθέτηση των οφειλών αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.

Μόνο στους δύο πρώτους μήνες του 2012 δάνεια αξίας 40 δισεκατομμυρίων ευρώ παρουσιάζουν καθυστερήσεις στην πληρωμή των δόσεων.

Δραματική παρουσιάζει την κατάσταση η ετήσια έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, αφού σε συνδυασμό με την μείωση των καταθέσεων, οι τράπεζες κινδυνεύουν να κλείσουν την κάνουλα της ρευστότητας.

• 1 στα 10 στεγαστικά δάνεια παρουσιάζει καθυστερήσεις στις πληρωμές των δόσεων, δηλαδή σε ποσοστό 15%.

Πριν την οικονομική κρίση το ποσοστό αυτό δεν υπερέβαινε το 4%.

• Στα επιχειρηματικά δάνεια το ποσοστό φτάνει το 14%,
• στα καταναλωτικά εκτινάσσεται στο 25%.

Αυτό με απλούς αριθμούς σημαίνει:

• 10 δις ευρώ από απλήρωτα στεγαστικά δάνεια,
• 10 δις από απλήρωτα καταναλωτικά και πιστωτικές κάρτες και
• 15 δις από απλήρωτα επιχειρηματικά δάνεια.

Με δεδομένο ότι μέσα στο 2012 η ύφεση όχι μόνο θα συνεχιστεί, αλλά και θα χειροτερέψει, εκφράζονται φόβοι για διπλασιασμό αυτών των ποσοστών, με δάνεια συνολικής αξίας 60 δισεκατομμυρίων να μην μπορούν να αποπληρωθούν.

Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στα δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που απασχολούν έως 49 άτομα. Η αγορά δεν μπορεί να κινηθεί. Τα λουκέτα καταστημάτων που αυξάνονται και η ανεργία που καλπάζει έχουν περιορίσει κατά πολύ τη ρευστότητα επιχειρηματιών και καταναλωτών.

Οι τράπεζες, φοβούμενες την επιδείνωση της κατάστασης έχουν κλείσει τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης. Θέτουν πολύ αυστηρά πιστοληπτικά κριτήρια, αποκλείοντας έτσι μεγάλη μερίδα δανειοληπτών.

• Οι αιτήσεις νέων δανείων, είναι μέχρι και 70% μειωμένες σε σχέση με πέρσι.
• Από τις αιτήσεις νέων στεγαστικών δανείων, μόνο το 40% εγκρίνεται, ενώ σε μερικές τράπεζες η αυστηρότητα ρίχνει το ποσοστό στο 25%.

Η κυβέρνηση όμως αντί να μελετά μέτρα κοινωνικής αποσυμφόρησης, εφευρίσκει τρόπους προνομιακής μεταχείρισης των ολίγων.  Έκπληκτοι ακούσαμε πριν από λίγες μόλις ημέρες,  τον γενικό δ/ντή του ΠΑΣΟΚ και διοικητή του ΙΚΑ Ροβέρτο Σπυρόπουλο, να ανακοινώνει ότι θα κατατεθεί τροπολογία για καταβολή μέρους των κρατικών επιχορηγήσεων των κομμάτων προς τις τράπεζες για εξόφληση δανείων. 

Δεν ακούσαμε ούτε λέξη για μία ανάλογη βοήθεια  στους χιλιάδες πολίτες και στις επιχειρήσεις που έφτασαν να μετρούν κάθε μήνα τις λιγοστές πλέον οικονομίες τους  για να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους…

Όμως, αν κάποια δάνεια πρέπει να ρυθμιστούν, είναι τα δάνεια των ιδιωτών και όχι των πολιτικών κομμάτων. Πρέπει να εξετάσουμε ποια θα είναι τα κατάλληλα αντι-υφεσιακά μέτρα, ώστε να ανακόψουμε την κατάρρευση της αγοράς και την φτωχοποίηση των ελληνικών νοικοκυριών.

Η αρχή έγινε με τα στεγαστικά δάνεια των δημοσίων υπαλλήλων και τη ρύθμιση του Υπουργείου Οικονομικών που μειώνει τις δόσεις των δανείων από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, που με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο. Έλληνες πολίτες όμως δεν είναι μόνο οι δημόσιοι υπάλληλοι και τα οιονεί επισφαλή δάνεια δεν περιορίζονται σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, αλλά σε ολόκληρη τη χώρα.

Πρέπει άμεσα να μελετηθεί ένα σχέδιο που θα επιτρέπει στους έλληνες δανειολήπτες να αντεπεξέρθουν στις υποχρεώσεις τους με βάσει τα νέα οικονομικά δεδομένα που ισχύουν στην Ελλάδα της κρίσης. Οι δόσεις των δανείων πρέπει να υπολογίζονται σε συνάρτηση με το διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα. Για παράδειγμα, η δόση δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 30% έως  μάξιμουμ  το 50% του οικογενειακού εισοδήματος.

«Κούρεμα» των δανειακών υποχρεώσεων των νοικοκυριών εφαρμόστηκε στην Ισλανδία, που βίωσε από τους πρώτους την οικονομική κρίση, με το ποσοστό να φθάνει το 16% του Α.Ε.Π. της χώρας. Ανάλογο σχέδιο εφαρμόστηκε και στις Η.Π.Α., όπου η ομοσπονδιακή κυβέρνηση συμφώνησε με 5 από τις μεγαλύτερες τράπεζες, προκειμένου να διαγραφεί μέρος των οφειλών των στεγαστικών δανείων.

Αυτή η πρακτική έχει πολλαπλά οφέλη:

-        Ανακουφίζει την κοινωνία, που ήδη σχεδόν το κάθε ελληνικό σπίτι αισθάνεται τη θηλιά των χρεών.

-         Ενισχύει την επιχειρηματικότητα και μας φέρνει πιο κοντά στην ανάπτυξη.

-         Βοηθά και τις τράπεζες να αποφύγουν ένα «κραχ» από καθυστερήσεις οφειλών και μη εξυπηρέτηση δανείων.

Δεν αρκεί μόνο ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Εκτός και αν περιμένουμε να αφορά τη συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων. Όπως ακριβώς δεν απέδωσε καρπούς και το άρθρο 99 για τις επιχειρήσεις, αφού μόλις το 5% των εταιρειών απέφυγε τη χρεοκοπία, ενώ οι υπόλοιπες διαλύθηκαν συμπαρασέρνοντας και υγιείς επιχειρήσεις.

Το «κούρεμα» αυτό θα είναι μία ρύθμιση με κοινωνικά κριτήρια και όχι ένα απλό σβήσιμο χρεών. Η κοινωνία έχει φτάσει στο όριο της φοροδοτικής της ικανότητας, έχει υποστεί τεράστιες και οριζόντιες μισθολογικές μειώσεις, ενώ με την ανεργία να καλπάζει, οι πιθανότητες εξυπηρέτησης πολλών δανείων είναι πια ελάχιστες.

Το διακύβευμα σε αυτή τη περίπτωση πρέπει να είναι η επιβίωση της ελληνικής κοινωνίας και όχι η διαιώνιση μία προνομιακής μεταχείρισης, των πολιτικών εν προκειμένω. Σε αυτές τις κρίσιμες εποχές που ζούμε η απόλύτη διαφάνεια στο πολιτικό χρήμα είναι πανάκεια.

Ξεκάθαρα ο πολιτικός κόσμος πρέπει να αποδείξει ότι είναι αλληλέγγυος στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό.

Απαιτείται υπευθυνότητα και πάνω από όλα κοινωνική δικαιοσύνη.