Ποιες είναι οι φυλές της καταστροφής που καίνε την Αθήνα

Οι εικόνες βίας την περασμένη Κυριακή στην Αθήνα
και οι τεράστιες καταστροφές στο ιστορικό κέντρο
απέδειξαν για μία ακόμη φορά το πόσο
ανυπεράσπιστη είναι η πόλη

του Δημήτρη Νικαλακόπουλου

Οι αντιεξουσιαστές ή οι κοινωνικοί αναρχικοί τούς αποκαλούν «νετσαγεφιστές». Οπαδούς, δηλαδή, του Σεργκέι Γκενάντιεβιτς Νετσάγεφ, του «ένοπλου προφήτη», όπως εύστοχα τον έχουν αποκαλέσει στην Ελλάδα. Είναι οι ομάδες κρούσης που καταστρέφουν το κέντρο της Αθήνας. Μεταξύ των δύο στρατοπέδων έχουν ...



αναπτυχθεί σχέσεις έρωτα και μίσους, αντιπαλότητας και σύμπνοιας, σύγκρουσης και συμπόρευσης. 

Ο δεσμός τους μοιάζει με την πολύκροτη σχέση του Μιχαήλ Μπακούνιν, τον οποίο αποδέχονται οι πρώτοι, με τον Σεργκέι Νετσάγεφ. Ευαγγέλιο της δράσης των ομάδων κρούσης - για όσους τουλάχιστον επιτρέπουν στον εαυτό τους την πολυτέλεια της θεωρητικής αναζήτησης και ενασχόλησης - είναι  «Η κατήχηση ενός επαναστάτη». Δουλειά τους, η «παθιασμένη, πλήρης, ολοκληρωτική και ανελέητη καταστροφή». Ως εκ τούτου, «δεν έχουν δικά τους ενδιαφέροντα, υποθέσεις, αισθήματα, εμμονές, ιδιοκτησία. 

Δεν έχουν καν δικό τους όνομα». Δεν δείχνουν ούτε καν το πρόσωπό τους. Είναι τα «παιδιά με τις κουκούλες» ή οι «μπαχαλάκηδες», όπως τους αποκαλούν, που σκορπούν τον τρόμο, δημιουργούν χάος και καταστρέφουν τα πάντα. 

Με αφορμή τις καταστροφές, τις λεηλασίες και το πλιάτσικο την περασμένη Κυριακή, «Το Βήμα» επιχειρεί να φωτίσει την αθέατη πλευρά των «μπαχαλάκηδων» μέσα από μαρτυρίες ατόμων που κινούνται στον ίδιο με αυτούς χώρο, αναπνέουν τον ίδιο αέρα και ενστερνίζονται λίγο-πολύ τις ίδιες ιδέες.

Ολοι παραδέχονται πλέον ότι οι «μπαχαλάκηδες» αποτελούν τον έναν από τους δύο ένοπλους βραχίονες του αντιεξουσιαστικού χώρου. Ο άλλος είναι η τρομοκρατία. «Είναι μύθος ότι οι αντιεξουσιαστές ταυτίζονται απολύτως με τις ομάδες που δημιουργούν τα επεισόδια στις πορείες» μου λέει ένας από τους συνομιλητές μου που ζει επί περίπου 15 χρόνια στον χώρο των αναρχικών των Εξαρχείων. «Υπάρχουν διαφορετικές επιλογές και στόχευση».

Οι αντιεξουσιαστές μπορεί να ανέχονται τους «μπαχαλάκηδες» αλλά δεν τους ενθαρρύνουν. Μπορεί να τους καλύπτουν αλλά δεν τους παροτρύνουν, μπορεί να διαφωνούν μαζί τους αλλά δεν τους καταγγέλλουν. Και αυτό γιατί τους ενώνει η αντίσταση στην κρατική καταστολή και βία.

Η δράση των αντιεξουσιαστών δεν λειτουργεί όμως μόνο ως φυσικός χώρος για τους «μπαχαλάκηδες» ή τους «νετσαγεφιστές». Διευκολύνεται κατ' αρχάς από τη μορφή αυτοοργάνωσης που έχουν επιλέξει αυτές οι ομάδες.

Βασικό κύτταρο της οργάνωσης των αντιεξουσιαστών ή των κοινωνικών αναρχικών είναι οι γενικές συνελεύσεις. Αυτές που πραγματοποιούνται καθημερινά σχεδόν στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα -ανακοινώνονται από την ιστοσελίδα Indymedia - και είναι ανοικτές. Είναι κατά κύριο λόγο θεματικές, ενώ εξετάζεται μεταξύ των άλλων και η στάση που θα κρατήσει το «Μαύρο Μπλοκ» στις διαδηλώσεις.

«Τις συνελεύσεις αυτές μπορεί ελεύθερα να τις παρακολουθήσει ο καθένας» λέει ο συνομιλητής μου. «Από το περιεχόμενο του ψηφίσματος το οποίο θα εγκρίνει η συνέλευση εξαρτάται και η απάντηση που θα δοθεί στην κρατική βία κατά τη διάρκεια της πορείας. Σχεδόν όμως σε όλες τις περιπτώσεις δεν αναφέρονται λεπτομέρειες, για ευνόητους λόγους. Είναι αλήθεια όμως ότι λαμβάνονται μέτρα... περιφρούρησης του μπλοκ έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τυχόν συγκρουσιακές καταστάσεις ή την προκλητικότητα των ΜΑΤ. Οι ομάδες όμως που κάνουν συνήθως τα επεισόδια δεν μετέχουν στις συνελεύσεις. Συνεννοούνται μεταξύ τους σε κλειστές παρέες για τη στάση που θα κρατήσουν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων».

Τα όπλα του πολέμου

Η προετοιμασία για τη σύγκρουση μοιάζει κυριολεκτικά με αυτήν για πόλεμο. Επιλέγονται συγκεκριμένοι στόχοι, που συμβολίζουν κυρίως «το κεφάλαιο και την κρατική εξουσία», γίνεται χαρτογράφηση του χώρου από όπου θα περάσει η πορεία και θα παραταχθούν τα ΜΑΤ και μοιράζονται οι ρόλοι. Ταυτόχρονα γίνεται και η προμήθεια των υλικών του πολέμου: βόμβες μολότοφ, αντιασφυξιογόνες μάσκες, επιγονατίδες και ειδικές μπότες, όπλα (ρόπαλα, σφυριά, πέτρες κτλ.) που θα χρησιμοποιηθούν εναντίον των ΜΑΤ.

Υπάρχουν όμως δύο γεγονότα που σημάδεψαν καθοριστικά την εξέλιξη των ομάδων βίας στην Ελλάδα. Το πρώτο ήταν η έκρηξη της νεολαίας κατά της κρατικής καταστολής τον Δεκέμβριο του 2008. Οι συγκρούσεις που τη συνόδευσαν δεν είχαν μόνο ως επακόλουθο εκτεταμένες καταστροφές στο κέντρο της πόλης αλλά και μια άκρα ριζοσπαστικοποίηση των ομάδων βίας, οι οποίες επέλεξαν ένα ανώτερο επίπεδο οργάνωσης και δράσης. Το επίπεδο αυτό φάνηκε και στις συγκρούσεις στην Κερατέα, στη διάρκεια των οποίων υπήρχε, εκτός των άλλων, και «φυσική παρουσία» όλων σχεδόν των ομάδων της κοινωνικής αναρχίας στο πλαίσιο της αλληλεγγύης με τους κατοίκους της περιοχής.

Το δεύτερο είναι ο θάνατος των τριών εργαζομένων στη Marfin. «Είναι αλήθεια ότι η Marfin υπήρξε η αφετηρία ώστε να επανατοποθετηθoύν οι σχέσεις των αντιεξουσιαστών ή των κοινωνικών αναρχικών με τις ομάδες βίας» λέει ένας άλλος συνομιλητής μου. «Εκδόθηκαν ψηφίσματα γενικών συνελεύσεων που καταδικάζουν αυτές τις ενέργειες, τοιχοκολλήθηκαν αφίσες με το ίδιο περιεχόμενο σε πολλές περιοχές των Εξαρχείων, αλλά βεβαίως όλα αυτά αποσιωπούνται από τα μέσα ενημέρωσης που αρέσκονται μόνο να προβάλλουν τις καταστροφές ή να ισοπεδώνουν τα πάντα».

Οι «εσωτερικές» αλλαγές

Τα ιδεολογικά πιστεύω των ομάδων της βίας που πρεσβεύουν την πρόκληση του απόλυτου χάους, την καταστροφή των εμβλημάτων του συστήματος και την απόλυτη σύγκρουση με τους κατασταλτικούς μηχανισμούς επέφεραν και «ποιοτικές αλλαγές» στη σύνθεσή τους. Αρχισαν να παρέχουν πλέον στέγη σε ετερόκλητα στοιχεία με μοναδικό κριτήριο το κατά πόσον υπηρετούν αυτές τις αρχές. Ετσι δίπλα στους οπαδούς του Νετσάγεφ, που έχουν αναγάγει σε ευαγγέλιό τους την «Κατήχηση ενός επαναστάτη», έχουν συστρατευθεί και άτομα με παραβατική συμπεριφορά, χούλιγκαν, πανκ, άτομα του περιθωρίου, αλλά και παιδιά ευπόρων κυρίως οικογενειών που θεωρούν τη βία μορφή εκτόνωσης.

Η κατάσταση αυτή έχει δημιουργήσει ένα άκρως επικίνδυνο κοκτέιλ που δεν είναι εύκολο να ελεγχθεί. Το μείγμα αυτό, όπως εκτιμάται, καθίσταται ακόμη πιο επικίνδυνο σε περιόδους κρίσης όπως αυτή την οποία διέρχεται η χώρα. Κάτι τέτοιο κατέστη εμφανές, με τον πλέον δραματικό τρόπο, στα επεισόδια της περασμένης Κυριακής, όταν η κατάσταση στο κέντρο της πόλης έγινε ουσιαστικά ανεξέλεγκτη. Και αυτό παρ' ότι ένα σοβαρό μερίδιο ευθύνης πέφτει στις αρχές ασφαλείας, οι οποίες όχι μόνο απέτυχαν να προστατεύσουν τις περιουσίες των πολιτών, να αποτρέψουν τις καταστροφές, τους βανδαλισμούς, το πλιάτσικο και να περιορίσουν τον πύρινο εφιάλτη, αλλά με τη στάση τους πυροδότησαν το χάος και τη βία. Γεγονός είναι πάντως - κάτι που προκαλεί και ιδιαίτερη ανησυχία - ότι πρωταγωνιστές των επεισοδίων της περασμένης Κυριακής δεν ήταν μόνο οι «μπαχαλάκηδες» αλλά και απλοί πολίτες οι οποίοι τους ενθάρρυναν ή ακόμη και διευκόλυναν τη δράση τους. Αυτό διαφοροποιεί αισθητά την κατάσταση που δημιουργήθηκε από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008.

Η είσοδος της εγκληματικότητας

Η αλλαγή όμως της κοινωνικής σύνθεσης των ομάδων βίας με την είσοδο σε αυτές κυρίως ατόμων με παραβατικό χαρακτήρα έχει και άλλες... παρενέργειες. Δεν είναι λίγα τα μέλη του κοινωνικού αναρχισμού τα οποία αποδίδουν σε αυτή την αλλαγή ακόμη και την αύξηση της εγκληματικότητας στην περιοχή των Εξαρχείων. Σε μια περιοχή που μπορεί μεν να αποτελεί άβατο για την Αστυνομία αλλά λειτουργούν οι ομάδες αυτοοργάνωσης, έχουν αυξηθεί οι «μπούκες» σε καταστήματα με όπλα, οι κλοπές σε διαμερίσματα, οι ένοπλες ληστείες, οι απόπειρες βιασμών και η διακίνηση ναρκωτικών ουσιών.

«Πριν από λίγο καιρό» μου λένε «μια ομάδα νεαρών πήγε σε μια καφετέρια. Εκεί άρχισαν να πίνουν. Οταν ο ιδιοκτήτης τούς ζήτησε να πληρώσουν τα ποτά τους, του απάντησαν: "Είμαστε αναρχικοί, δεν πληρώνουμε". Οταν ο ιδιοκτήτης της καφετέριας επέμεινε, τον χτύπησαν με αλυσίδες. Τα ίδια αυτά άτομα μετά από λίγη ώρα εμφανίστηκαν και στη γενική συνέλευση των αναρχικών της ομάδας των Εξαρχείων. Περιττό να σου πω ότι τους πετάξαμε έξω με τις κλωτσιές».

Η ακτινογραφία του χώρου

Οι πέντε ομάδες των αναρχικών στην Αττική

«Το κίνημα της κοινωνικής αναρχίας έχει παρεμβατικό χαρακτήρα, σε αντίθεση με τα κόμματα της Αριστεράς, των οποίων ο λόγος είναι καταγγελτικός. Από αυτή την άποψη, είναι ηλίθιοι όσοι πιστεύουν ότι οι αντιεξουσιαστές έχουν σχέση με το Δίκτυο ή ακόμη και τον Επ. Σκυφτούλη» μου λένε. «Εμείς δεν διεκδικούμε αλλά επιβάλλουμε, δεν καταγγέλλουμε αλλά παρεμβαίνουμε άμεσα». Οι κοινωνικές παρεμβάσεις των αντιεξουσιαστών, σε αντίθεση με τον ρόλο των «μηδενιστών νετσαγεφιστών», κρίνονται ενδιαφέρουσες. Υπάρχουν πέντε κύριες ομάδες στην Αττική που παρεμβαίνουν άμεσα σε ζητήματα που έχουν σχέση με την οικονομική κρίση, την ανεργία, τους αστέγους, τους μετανάστες και το περιβάλλον.

• Η πρώτη ομάδα, «Λέλα Καραγιάννη», δραστηριοποιείται κυρίως στην Κυψέλη. Τα μέλη της, που χαρακτηρίζονται από σοβαρό ιδεολογικό υπόβαθρο, εκδίδουν μια σειρά έντυπα στα οποία καταγγέλλονται συνήθως ρατσιστικές συμπεριφορές και προτείνονται εναλλακτικοί τρόποι δράσης. Η ομάδα αυτή συμμετέχει στην ανάπλαση και του πάρκου Κύπρου και Πατησίων.
• Η δεύτερη ομάδα, «Βίλλα Αμαλίας», δραστηριοποιείται στην Αχαρνών. Βοηθάει μετανάστες στη διαδικασία του ασύλου, ενώ τους παρέχει προστασία από τη δράση των «Χρυσαυγιτών». Τα μέλη της έχουν έρθει πολλές φορές σε αντοιχτή σύγκρουση με τους «φασίστες», όπως αποκαλούν τα μέλη των ακροδεξιών οργανώσεων, ενώ συνεργάζονται και με μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων.
• Η τρίτη ομάδα που θεωρείται και η πιο πολυπληθής, είναι η ομάδα των Εξαρχείων. Αποτελεί το πλέον αντιπροσωπευτικό τμήμα των αντιεξουσιαστών που συμμετέχουν στις λαϊκές συνελεύσεις της γειτονιάς, παίρνουν μέρος σε περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες όπως ο καθαρισμός του λόφου Στρέφη, διοργανώνουν ανταλλακτικά παζάρια ρούχων και αντικειμένων, κάνουν προβολές ταινιών και συναυλίες. Ταυτόχρονα φιλοδοξούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην απομάκρυνση των εμπόρων ναρκωτικών από την πλατεία, πράγμα το οποίο, όπως αφήνουν να εννοηθεί, υπονομεύεται από τη στάση ορισμένων παρεμβατικών στοιχείων που έχουν παρεισφρήσει στις γραμμές τους. Παράλληλα διοργανώνουν εκδηλώσεις συμπαράστασης και αλληλεγγύης στους πολιτικούς κρατουμένους.
• Η τέταρτη ομάδα «καλύπτει» χωροταξικά την περιοχή των Πετραλώνων. Οπως και εκείνη των Εξαρχείων, παρεμβαίνει σε θέματα που έχουν σχέση κυρίως με την οικονομική κρίση. Επιπλέον έχουν φροντίσει για τη λειτουργία κοινωνικού ιατρείου στη γειτονιά, ενώ παραδίδει και μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες.
• Η πέμπτη είναι η ομάδα των δυτικών προαστίων. Δίνει έμφαση στην καταπολέμηση της ανεργίας και εν γένει σε εργατικά ζητήματα. Παρεμβαίνει σε πρωτοβάθμια εργατικά σωματεία, ενώ ασκεί... «πίεση» σε εργοδότες για την επαναπρόσληψη απολυμένων. Η ομάδα αυτή, όπως και άλλες ομάδες αντιεξουσιαστών, είχε πάρει μέρος και στις κινητοποιήσεις για τη σωτηρία της Πάρνηθας, ενώ είχε «περιλούσει» με μπογιά το καζίνο της Πάρνηθας.

Πηγή : ΤΟ ΒΗΜΑ